وجود خون در مدفوع یک موضوع جدی است که نشان می‌دهد معده، روده یا راست روده دچار آسیب شده‌است. این آسیب ممکن است یک عارضه ساده مثل هموروئید باشد یا ممکن است هشداری برای بیماری‌های جدی‌تر در دستگاه گوارش باشد که با تشخیص به موقع می‌توان آن را کنترل کرد. برای تشخیص علت وجود خون در مدفوع می‌توان از روش‌هایی مانند آندوسکوپی، کولونوسکوپی، آزمایش‌های بالینی و غیره استفاده کرد. درمان خون در مدفوع، بستگی به منشا ایجاد آن دارد.
خون در مدفوع به چه شکل است؟
به طور کلی، وجود خون در مدفوع نشان دهنده خون‌ریزی در بخشی از دستگاه گوارش است. ممکن است خونی که در مدفوع وجود دارد به سه شکل دیده شود:
- خون تازه و قرمز روشن: به خروج خون تازه و روشن همراه با مدفوع، هماتوشزی (Hematochezia) گفته می‌شود. معمولا این خون نشان دهنده خون‌ریزی در قسمت‌های انتهایی دستگاه گوارش است.
- خون تیره و سیاه رنگ: خروج خون تیره و سیاه رنگ همراه با مدفوع بسیار بدبو نشان دهنده عارضه ملنا (Melaena) است. تیرگی خون نشان می‌دهد که خون برای خارج شدن از بدن مسیر طولانی را طی کرده‌است. بنابراین، این نوع خون‌ریزی در بخش‌های فوقانی دستگاه گوارش مثل مری و معده اتفاق افتاده‌است.
- خون پنهان در مدفوع: گاهی اوقات خونی که در مدفوع وجود دارد با چشم غیر مسلح دیده نمی‌شود. اما پزشک متخصص با انجام تست‌های تشخیصی مثل FOB می‌تواند وجود خون نهفته در مدفوع را تایید کند.
خون در مدفوع به چه دلایلی اتفاق می‌افتد؟
وجود خون در مدفوع می‌تواند علامت هشداری برای وجود بیماری در بخش‌های مختلف دستگاه گوارش اباشد که در ادامه به تعدادی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:
هموروئید (بواسیر) (Hemorrhoid)
شایع‌ترین دلیل دیده شدن خون در مدفوع بدون درد، هموروئید ( که در مراحل پیشرفتهتر، بواسیر نامیده می‌شود) است. هموروئید که یک عارضه شایع در بین زنان و مردان است، در نتیجه التهاب یا تورم عروق خونی داخل (هموروئید داخلی) یا خارج (هموروئید خارجی) مقعد ایجاد می‌شود. هموروئید ممکن است در هر سنی بروز کند، اما در سنین بالای 50 سال، احتمال ابتلا به هموروئید بالاتر است. یبوست طولانی مدت، برداشتن اجسام سنگین، رابطه مقعدی باعث وارد شدن فشار مضاعف به مقعد و پاره شدن عروق خونی در اطراف رکتوم می‌شود. اگر خون در مدفوع، به رنگ قرمز روشن و شفاف (هماتوشزی) باشد، معمولا نشانه وجود هموروئید یا بواسیر است.
مهم‌ترین علائم هموروئید یا بواسیر عبارتند از:
- خارج شدن خون روشن بدون درد بعد از تخلیه مدفوع
- احساس درد و خارش در اطراف مقعد
- احساس وجود توده در نواحی اطراف مقعد
- احساس نیاز به تخلیه مدفوع در مدت زمان کوتاهی بعد از اجابت مزاج
- دیده شدن ترشحات روی لباس یا دستمال توالت
هموروئید خفیف، معمولا با مصرف داروهای ملین درمان می‌شود. اما هموروئید مزمن نیاز به درمان‌های دیگری مثل کرایوتراپی (به ویژه برای هموروئید داخلی)، اسکلوتراپی (تزریق دارو برای کمک به ترمیم بافت‌های آسیب دیده) دارد. در موارد بسیار شدید، ممکن است درمان هموروئید داخلی به جراحی نیاز داشته باشد. اما بهترین شیوه برای درمان هموروئید، پیشگیری از آن است. تغییر در رژیم غذایی و استفاده از مواد غذایی دارای فیبر زیاد، کاهش وزن و افزایش فعالیت روزانه می‌تواند از ابتلا به هموروئید جلوگیری کند.
شقاق مقعدی (Anal Fissure)
شقاق مقعدی، شکافی است که در نتیجه دفع سخت مدفوع و وارد شدن فشار مضاعف در هنگام دفع، در اطراف پوست مقعد ایجاد می‌شود. این عارضه که بسیار دردناک است منجر به خروج خون شفاف و روشن در هنگام دفع مدفوع می‌شود. خون‌ریزی ناشی از شقاق مقعدی، به سرعت بند می‌آید.
مهم‌ترین علائم شقاق مقعدی عبارتند از:
- خروج خون روشن در هنگام اجابت مزاج
- تخلیه مدفوع همراه با درد شدید که ممکن است تا چند ساعت طول بکشد
- احساس وجود یک توده در اطراف مقعد
- مشاهده زخم در پوست اطراف مقعد
بهترین راه برای درمان شقاق مقعدی، جلوگیری از بروز آن است. استفاده از مواد غذایی که دارای فیبر زیادی هستند و کاهش مصرف کافئین می‌تواند از ایجاد شقاق مقعدی جلوگیری کند. نوشیدن آب زیاد هم می‌تواند به دفع راحت‌تر مدفوع و پیشگیری از بروز شقاق مقعدی کمک کند. از آن‌جایی که دفع مدفوع در بیماران مبتلا به شقاق مقعدی بسیار دردناک است، می‌توان از حمام آب گرم برای تسکین درد بعد از اجابت مزاج استفاده کرد. در مواردی که شقاق مقعدی گسترده باشد، معمولا پزشکان از درمان‌های دارویی برای درمان شقاق استفاده می‌کنند. یکی دیگر از روش‌های درمان شقاق، استفاده از پمادهای موضعی مثل لیدوکائین و پماد نیتروگلیسیرین است.
آبسه و فیستول مقعدی (Anal Fistula)
اگر غدد ریز اطراف مقعد، دچار عفونت شوند منجر به ایجاد آبسه مقعدی می‌شوند. لازم است که آبسه‌های فیستولی حتما و فورا توسط پزشک متخصص تخلیه گردند، زیرا عدم درمان به موقع باعث تبدیل شدن آن‌ها به فیستول مقعدی می‌شود. فیستول یک کانال و مجرای ریز است که به دلیل وجود التهاب و عفونت، از اطراف مقعد تا زیر پوست ایجاد می‌شود.
مهم‌ترین علائم آبسه و فیستول مقعدی عبارتند از:
- خروج ترشحات بدبو از مقعد
- خون‌ریزی در هنگام دفع مدفوع
- تورم و قرمزی در اطراف مقعد
- داغ شدن اطراف مقعد (در نتیجه وجود آبسه)
- بی اختیاری در مدفوع (در بعضی موارد)
درمان فیستول مقعدی، به میزان زیادی بستگی به این دارد که این فیستول در کجا قرار گرفته است. تک شاخه یا چند شاخه شدن کانال فیستول هم نقش موثری در درمان دارد. فیستولوتومی، لیزر درمانی، درمان با چسب‌های مخصوص، درمان با تکنیک LIFT و تکنیک Seton از راهکارهای موثر برای درمان فیستول هستند. گاهی اوقات برای معاینه و درمان فیستول، لازم است یک جراحی سرپایی انجام شود. این جراحی که تحت یک بی‌حسی عمیق انجام می‌شود، از عود مجدد این عارضه و آسیب دیدگی ماهیچه مقعد جلوگیری می‌کند.امروزه روش‌های کم تهاجمی مثل استفاده از سلول درمانی برای درمان ماهیچه اسفنکتر راست روده پیشنهاد شده‌است، اما تحقیقات در مورد مفید بودن این روش در درمان فیستول مقعدی، هنوز ادامه دارد (منبع).
بیماری دیورتیکولیت (Diverticulitis)
بیماری دیورتیکولیت، یکی از اصلی‌ترین عواملی است که منجر به خون‌ریزی‌های شدید در دستگاه گوارش می‌شود. در این بیماری، کیسه‌های کوچک و غیر طبیعی در دیواره روده بزرگ ایجاد می‌شود. پاره شدن این کیسه‌ها منجر به خروج خون از مدفوع می‌گردد. هنوز به طور کامل علت بروز بیماری دیورتیکولیت مشخص نشده‌است، اما مطالعات اپیدمیولوژی بیان می‌کنند که افرادی که دارای رژیم غذایی با فیبر کم و سرشار از کربوهیدرات‌های ساده هستند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری دیورتیکولیت قرار دارند (منبع). بی تحرکی و اضافه وزن، سیگار کشیدن و یبوست شدید هم می‌تواند روی ابتلا به بیماری دیورتیکول تاثیر بگذارد.
مهم‌ترین علائمی که بیماران مبتلا به دیورتیکولیت نشان می‌دهند، عبارتند از:
- مشاهده خون در مدفوع
- تهوع و استفراغ
- دردهای شکمی در قسمت پایین و چپ شکم
- تغییر در وضعیت فعالیت روده (ابتلا به اسهال یا یبوست طولانی مدت)
تغییر در رژیم غذایی و افزایش مصرف غذاهای دارای فیبر بالا، درمان دارویی با داروهای آنتی بیوتیک مثل مثل آموکسی سیلین، کلاونیک اسید، سفالوسپورین به همراه مترونیدازول راهکارهای درمانی هستند درمان می‌شوند. اگر بیماری به شکل حاد یا عود شونده ظاهر شود، پزشک متخصص ناچار است از درمان‌های جراحی برای بیمار استفاده کند.
بیماری‌های التهابی روده ( Inflammatory Bowel Disease= IBD)
دو نوع از مهم‌ترین بیماری‌های التهابی روده که با کاهش جریان خون در دیواره روده، باعث ایجاد خون در مدفوع می‌شوند، عبارتند از:
- بیماری کرون (Crohn Disease): این بیماری خودایمنی و التهابی موجب التهاب روده و خروج خون از مدفوع می‌گردد. عوامل ژنتیکی، نوع میکروبیوتا (باکتری‌های مفید ساکن در دیواره روده) و عوامل محیطی (مثل نوع تغذیه) از جمله عواملی هستند که می‌توانند باعث ابتلا به بیماری کرون شوند.
- بیماری کولیت اولسراتیو (Ulcer colitis): کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی) یک بیماری خودایمنی است. در این بیماری، سلول‌های مخاط دیواره روده بزرگ مورد تهاجم سیستم ایمنی بدن قرار می‌گیرند. این اتفاق باعث ایجاد زخم‌های کوچک در دیواره روده بزرگ و وقوع خون‌ریزی و خروج خون در مدفوع خواهد شد.
بیماری کرون و بیماری کولیت اولسراتیو، معمولا علائم مشابهی را بروز می‌دهند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- اسهال شدید
- درد شکمی مزمن
- خستگی بیش از حد
- کاهش وزن شدید و بدون دلیل
- وجود خون شفاف و روشن در مدفوع
اگرچه این بیماری‌ها غیر قابل درمان هستند، اما با داروهای ضد التهاب به خوبی کنترل می‌شوند. گاهی اوقات ممکن است پزشک برای درمان این بیماری‌های التهابی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و تزریق اینترلوکین استفاده کند. در حال حاضر، درمان‌های جدیدی مثل پیوند میکروبیوتای روده و پیوند سلول‌های بنیادی دیواره روده هم برای درمان این بیماری پیشنهاد شده‌است، اما هنوز تحقیقات بالینی در مورد موثر بودن این روش‌های درمانی ادامه دارد.
سرطان روده بزرگ و رکتوم
سرطان روده بزرگ (سرطان کولون) از رشد غیرعادی سلول‌ها در دیواره روده یا ایجاد پولیپ‌های روده به وجود می‌آیند. پولیپ‌ها، زوایدی کوچک ولی غیر طبیعی هستند که ممکن است در بخش‌های مختلف دیواره روده بزرگ به وجود بیایند. اکثر پولیپ‌ها خوش خیم هستند و باعث ایجاد سرطان روده نمی‌شوند. اما گاهی پولیپ‌ها تغییر شکل داده و به شکل پولیپ‌های سرطانی در می‌آیند که منجر به خروج خون از مدفوع می‌شوند. سرطان روده بزرگ ممکن است در هر سنی ایجاد شود، اما براساس تحقیقات مشخص شده‌است که افراد بالای 50 سال، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند (منبع).
رعایت رژیم غذایی مناسب، تشخیص به موقع و برداشتن پولیپ‌ها معمولا بهترین راه برای جلوگیری از سرطانی شدن پولیپهاست بهترین درمان برای پولیپ‌های روده غیر سرطانی، کولونوسکوپی و پولیپکتومی است. زمانی که پولیپ‌ها سرطانی یا عود شونده هستند، درمان‌های تهاجمی مثل لیزر درمانی و جراحی برای برداشتن پولیپ‌ها لازم است.
یکی از علائم اولیه تشخیص سرطان روده وجود خون روشن و شفاف در مدفوع است. بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ ممکن است علائمی مثل کاهش وزن شدید و ناگهانی، تغییر در وضعیت اجابت مزاج (ابتلا به اسهال یا یبوست مزمن)، کم خونی ناشی از فقر آهن و خستگی ناشی از کم خونی را هم نشان دهند.
رعایت رژیم غذایی مناسب، تشخیص به موقع و برداشتن پولیپ‌ها معمولا بهترین راه برای جلوگیری از سرطانی شدن پولیپهاست. برای پولیپ‌های غیر سرطانی می‌توان از روش‌هایی مثل کولونوسکوپی و پولیپکتومی استفاده کرد. اما اگر پولیپ‌ها سرطانی شده باشند، با توجه به میزان پیشرفت بیماری می‌توان از درمان‌های مختلفی استفاده کرد از قبیل: درمان جراحی روده (کولیکتومی که به صورت جزئی یا کامل صورت می‌گیرد)، شیمی درمانی، پرتودرمانی (رادیوتراپی)، ایمنوتراپی و غیره. یکی از جدیدترین روش‌هایی که برای درمان سرطان روده بزرگ به کار گرفته شده‌است، به کار گیری داروی Fruquintinib برای سرکوب سلول‌های سرطانی است (منبع).
پروکتیت
بروز التهاب در بافت‌های اطراف راست روده ممکن است باعث ایجاد درد و خون‌ریزی شود. عارضه‌ای که پروکتیت نامیده می‌شود و ممکن است به شکل حاد یا مزمن خودش را نشان بدهد. هنوز به طور کامل مشخص نشده‌است که چه عاملی باعث ایجاد پروکتیت در فرد می‌شود. اما در بعضی از موارد پروکتیت به عنوان یک عارضه جانبی در افرادی که پرتودرمانی انجام داده‌اند، ظاهر می‌شود.
از مهم‌ترین علائم پروکتیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خروج خون روشن و شفاف در مدفوع
- اسهال شدید
- احساس درد در اطراف مقعد
- احساس نیاز به تخلیه مدفوع بعد از اجابت مزاج
یکی از درمان‌های رایج برای پروکتیت، مصرف آنتی بیوتیک‌های خوراکی مثل مترونیدازول است. امروزه درمان‌های جدیدی مثل تزریق اکسیژن با فشار بالا و حرارت درمانی برای درمان پروکتیت به کار گرفته شده‌اند، اما نتایجی که به دست آمده‌است، برای اثبات مفید بودن این روش‌ها کافی نیست. (منبع)
آنژیودیسپلازی (Angiodysplasia)
گاهی اوقات ممکن است علت وجود خون در مدفوع ناشناخته باشد. در چنین شرایطی، احتمالا وجود خون در مدفوع به خاطر اتساع عروق کوچک دیواره روده بزرگ یا آنژیودیسپلازی است که موجب خروج خون تیره و سیاه رنگ در مدفوع می‌شود. آنژیودیسپلازی ممکن است به دلیل ضعیف شدن عروق دیواره روده در نتیجه افزایش سن ایجاد شود. . به طور کلی، کولونوسکوپی بهترین راه برای تشخیص آنژیودیسپلازی‌های دستگاه گوارش است. اما گاهی از روش‌هایی مثل آنژیوگرافی، اندوسکوپی اولتراسوند و حتی پزشکی هسته‌ای برای تشخیص آنژیودیسپلازی استفاده می‌شود. استفاده از پروبهای تماسی برای از بین بردن آنژیودیسپلازی، لیزر درمانی، هورمون درمانی و جراحی‌های موضعی رایج‌ترین روش‌های درمان آنژیودیسپلازی هستند.
عفونت روده
گاهی اوقات ممکن است وجود خون در مدفوع، ناشی از وجود باکتری‌هایی مثل E.coli، Shigella، Compylobacter باشد. این باکتری‌ها، عامل ایجاد اسهال خونی و مشاهده خون در مدفوع هستند. این باکتری‌های عامل عفونت روده معمولا از طریق مواد غذایی آلوده یا آب آلوده به بدن وارد می‌شوند. مصرف آب زیاد برای جبران دهیدراته شدن بدن و مصرف آنتی بیوتیک‌هایی مثل مترونیدازول و سیپروفلوکساسین می‌تواند به درمان اسهال خونی کمک کند.
زخم معده (Stomach Ulcer)
زخم معده یک بیماری التهابی است که در دیواره معده یا مری ایجاد می‌شود. زخم معده در اکثر موارد ناشی از عفونت باکتریایی با هلیکوباکتر پیلوری است، اما مصرف داروهایی مثل آسپرین، استرس‌های بعد از جراحی و اضطراب زیاد هم می‌تواند منجر به ابتلا به زخم معده شود. همیشه زخم معده منجر به خون‌ریزی معده و متعاقب آن خروج خون سیاه از مدفوع نمی‌شود، اما اگر خروج خون سیاه از مدفوع اتفاق بیفتد (ملنا)، یک وضعیت اورژانسی و فوری است که باید حتما و فورا با پزشک در میان گذاشته شود.
علائم زخم معده در افراد مختلف متفاوت است. اما رایج‌ترین علائمی که در اکثر مبتلایان دیده می‌شود، عبارتند از:
- خروج خون سیاه و قیرمانند در مدفوع
- مدفوع بسیار بدبو
- احساس درد در بخش بالایی شکم
- احساس سیری زودرس و سنگینی معده بعد از هر بار غذا خوردن
- آروغ زدن زیاد
- نفخ شدید
استفاده از داروهای آنتی اسید که به خنثی شدن اسید معده و کنترل علائم بیماری کمک می‌کنند، بهترین شیوه درمان برای زخم معده است. مصرف آنتی بیوتیک برای مقابله با باکتری هلیکوباکترپیلوری هم می‌تواند برای درمان زخم معده به کار گرفته شود.
مشاهده خون کاذب در مدفوع
گاهی اوقات ممکن است تغییر رنگ مدفوع ناشی از وجود خون نباشد. گاهی اوقات ممکن است مصرف بعضی از غذاها مثل چغندرقند یا انواع توت‌ها باعث ایجاد تغییر رنگ در مدفوع شود. مصرف بعضی از داروها مثل آنتی بیوتیک‌های سفکسیم هم ممکن است تغییر رنگی شبیه به مدفوع خونی را ایجاد کنند.
چه زمانی باید در مورد وجود خون در مدفوع، به پزشک مراجعه شود؟
وجود خون در مدفوع، همیشه خطرناک نیست. اما از آن‌جایی که این عارضه ممکن است هشداری برای یک بیماری جدی در دستگاه گوارش باشد، لازم است در صورت وجود شرایط زیر، به پزشک مراجعه کنید:
اگر دلیل مشخصی برای وجود خون در مدفوع پیدا نمی‌کنید
در خانم‌های باردار، در افرادی که به تازگی زایمان کرده‌اند، در افراد مبتلا به یبوست مزمن و یا افرادی که سابقه بیماری التهابی روده را دارند، دیده شدن خون در مدفوع غافلگیرکننده نیست. اما اگر اولین بار است که این عارضه را تجربه می‌کنید، بهتر است آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
اگر دفع مدفوع خونی، همراه با درد است
اگر در هنگام اجابت مزاج، علاوه بر خون‌ریزی، احساس درد هم دارید، لازم است به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص از شما درباره محل درد و شدت آن، سوالاتی می‌پرسد. اگر در بخش پایینی شکم احساس درد دارید، احتمالا وجود خون در مدفوع شما ناشی از بیماری‌های التهابی روده یا عفونت روده است. اما اگر در بخش‌های بالایی شکم، درد دارید ممکن است منشا خون‌ریزی در معده یا مری باشد.
اگر خون‌ریزی شما در هنگام دفع مدفوع شدید است.
اگر میزان خون در مدفوع شما بسیار زیاد است، ممکن است منجر به از دست دادن حجم زیادی خون یا کم خونی شود. در چنین شرایطی، حتما به پزشک خود مراجعه کنید. اگر احساس ضعف، افت شدید فشار خون، لرز و غش کردن دارید، فورا به اورژانس مراجعه کنید.
اگر خون در مدفوع به مدت بیش از یک هفته وجود دارد.
گاهی اوقات ممکن است خروج خون از مدفوع به دلیل هموروئید باشد و تا زمان برطرف نشدن هموروئید، خون در مدفوع مشاهده می‌شود. اما اگر بدون وجود بیماری‌های جانبی، خروج خون از مدفوع اتفاق بیفتد، لازم است برای بررسی‌های بیشتر و پیدا کردن دلیل آن، به پزشک مراجعه کنید.
دلیل وجود خون در مدفوع چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک متخصص برای یافتن دلیل وجود خون در مدفوع، ممکن است از روش‌های مختلفی استفاده کند. در ادامه، تعدادی از مهم‌ترین این روش‌ها معرفی شده‌اند.
زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، پزشک متخصص از شما سوالاتی می‌پرسد تا براساس پاسخ این سوالات بتواند ارزیابی‌های تکمیلی را انجام دهد. تعدادی از مهم‌ترین این سوالات عبارتند از:
- از چه زمانی متوجه وجود خون در مدفوع شده‌اید؟
- در طول یک روز، چند بار دفع مدفوع را انجام می‌دهید؟
- آیا سابقه یبوست مزمن دارید؟
- آیا سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های روده (کولورکتال) را دارید؟
- آیا اجابت مزاج برای شما دشوار است؟
ممکن است در این مرحله، پزشک متخصص ممکن است یک معاینه فیزیکی روی راست روده و مقعد شما انجام دهد تا بتواند علت وجود خون در مدفوع را تشخیص دهد. اگر علت ظهور خون در مدفوع، هموروئید خارجی یا داخلی باشد، با معاینه فیزیکی مشخص می‌شود، در غیر این صورت به ارزیابی‌های بیشتر برای تشخیص علت وجود خون در مدفوع نیاز دارید.
اصلی‌ترین روش برای بررسی و مشاهده دیواره روده و تعیین محل خون‌ریزی، کولونوسکوپی است. در این روش از یک لوله باریک و دراز به نام کولونوسکوپ که به یک دوربین ریز مجهز شده‌است، برای مشاهده همه بخش‌های روده بزرگ و قسمت‌هایی از راست روده استفاده می‌شود. با استفاده از کولونوسکوپی، پزشک متخصص می‌تواند وجود هر نوع زخم یا التهاب در دیواره روده را شناسایی کند. هم‌چنین، کولونوسکوپی بهترین روش برای شناسایی و برداشتن پولیپ‌های غیرسرطانی در روده است. در حین کولونوسکوپی، پزشک متخصص می‌تواند از پولیپ‌ها یا سلول‌های غیر عادی موجود در دیواره روده نمونه برداری کند تا بتواند برای پیدا کردن دلیل وجود خون در مدفوع، آن‌ها را به خوبی ارزیابی کند.
گاهی اوقات ممکن است پزشک متخصص به جای کولونوسکوپی از سیگموئیدوسکوپی استفاده کند که فقط برای مشاهده ناحیه سیگموئیدی روده مناسب است. ناحیه سیگموئیدی، ناحیه انتهایی روده بزرگ است که به رکتوم متصل می‌شود. وجود زخم یا التهاب در این ناحیه می‌تواند منجر به ظهور خون در مدفوع، به ویژه خون روشن و شفاف گردد. سیگموئیدوسکوپی، روش مناسبی برای بررسی وجود زخم یا التهاب در این ناحیه و درمان آن است.
اندوسکوپی روشی است که برای بررسی دیواره مری و معده به کار می‌رود. در حین انجام اندوسکوپی، یک لوله باریک و بلند مجهز به یک دوربین ریز، از طریق دهان و بینی وارد دستگاه گوارش فوقانی شده و می‌تواند محل خون‌ریزی‌های داخلی در دیواره معده و مری را نشان دهد. اندوسکوپی معمولا تحت بیهوشی با داروهای آرام بخش قوی انجام می‌شود و هیچ درد و ناراحتی برای بیمار ندارد.
برای این نوع از تصویربرداری، از یک ماده رادیواکتیو با دوز بسیار پایین استفاده می‌شود. این ماده رادیواکتیو تصاویری با کنتراست بالا ایجاد می‌کند که به پزشک متخصص اجازه می‌دهد دیواره روده را برای پیدا کردن منشا خون در مدفوع، به خوبی بررسی کند. این روش با دقت زیادی همه بخش‌های داخلی و خارجی دستگاه گوارش را بررسی می‌کند تا دلیل وجود خون در مدفوع را پیدا کند. علیرغم دقت بالایی که این روش دارد، برای خون‌ریزی‌های فعال و بیمارانی که شرایط ناپایداری دارند، قابل استفاده نیست.
یکی دیگر از روش‌هایی که برای بررسی منشا ظهور خون در مدفوع استفاده می‌شود، آنژیوگرافی است. در این روش، رنگ‌های مخصوصی به صورت وریدی به بدن شما تزریق می‌شود و تصویربرداری از لوله گوارش، توسط اشعه ایکس انجام می‌گیرد. این تصویر برداری، به پزشک متخصص کمک می‌کند که بخش‌های داخلی دستگاه گوارش را برای پیدا کردن دلیل ایجاد خون در مدفوع، به دقت مورد ارزیابی قرار دهد. علاوه بر ارزیابی، آنژیوگرافی روش مناسبی برای متوقف کردن خون‌ریزی در بیمارانی است که خون‌ریزی فعال دارند.
لاپاراتومی یک روش تهاجمی است که در اکثر مواقع مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. اگر وجود خون در مدفوع بیش از حد گسترده باشد و سایر روش‌های تشخیصی قادر به پیدا کردن علت و محل خون‌ریزی نباشند، پزشک متخصص ناچار است از این روش برای تشخیص علت خون در مدفوع استفاده کند.
آیا می‌توان از بروز خون در مدفوع پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از ظهور خون در مدفوع، می‌توان از راهکارهای زیر بهره برد:
- استفاده از ملین‌ها و مسهل‌های طبیعی مثل زیتون یا انجیر که به دفع آسان کمک می‌کنند.
- مصرف غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات حاوی فیبر بالا که از یبوست جلوگیری می‌کنند.
- حمام آب گرم که به ویژه برای مبتلایان به هموروئید بسیار مناسب است.
- نوشیدن آب فراوان که به نرم شدن مدفوع و جلوگیری از ظهور خون در مدفوع کمک می‌کند.
- ورزش کردن و پیاده روی که به حرکات منظم روده کمک می‌کند.
- کنترل اضطراب و استرس که نقش مهمی در عدم ابتلا به بیماری‌های گوارشی به ویژه زخم معده دارد.
- ترک سیگار و مشروبات الکلی که می‌تواند به سلامت روده کمک کند.
نتیجه گیری
وجود خون در مدفوع، می‌تواند نشانه یک عارضه جدی برای دستگاه گوارش باشد. اما وجود خون در مدفوع همیشه خطرناک نیست. اگر بروز خون در مدفوع به مدت طولانی ادامه پیدا کند یا خروج خون از مدفوع با درد شدید همراه باشد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با ارزیابی‌های دقیق بتواند منشاء خون‌ریزی را پیدا کرده و درمان‌های لازم را توصیه کند.
سوالات متداول
آیا وجود هر مقدار خونی در مدفوع خطرناک است؟
با وجود اینکه در بسیاری از مواقع، وجود خون در مدفوع نشانه یک بیماری جدی است، اما هر مقدار خون در مدفوع خطرناک نیست ولی بهتر است با پزشک در این باره مشورت کنید.
برای درمان خون‌ریزی در مدفوع به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
پزشک متخصص گوارش، پزشک متخصص بیماری‌های کولورکتال، پزشک متخصص اورولوژی، پزشک متخصص بیماری‌های نشیمنگاه می‌توانند به درمان خون در مدفوع کمک کنند.
آیا وجود خون در بیماران مبتلا به سرطان روده طبیعی است؟
اکثر افرادی که به سرطان روده مبتلا هستند، در مدفوع خود خون دارند. این حالت طبیعی است اما اگر تغییری در آن ایجاد شود، باید تحت نظر پزشک، غربالگری‌های لازم انجام شود.
وجود خون در مدفوع کودکان نشانه چیست؟
وجود خون در مدفوع کودکان می‌تواند به دلایل مختلف و مشابه با بزرگسالان از جمله یبوست، عفونت روده، بیماری کولون یا ورم مخاط روده بزرگ باشد. حساسیت به لاکتوز موجود در شیر، در کودکان منجر به خروج خون از مدفوع آن‌ها می‌گردد. در حالی که در بزرگسالان، حساسیت به شیر علائم متفاوتی دارد.
آیا مدفوع خونی نشانه کروناست؟
وجود خون در مدفوع نشانه بیماری کرونا نیست، اما در هنگام ابتلا به این بیماری ممکن است دیده شود.
آیا خون در مدفوع می‌تواند به خاطر مسمومیت غذایی باشد؟
گاهی اوقات مشکلات گوارشی و مسمومیت‌های غذایی ممکن است باعث ایجاد ظهور خون در مدفوع شوند. معمولا این عارضه بعد از 48 ساعت از بین می‌رود.
آیا مصرف دارو می‌تواند باعث بروز خون در مدفوع شود؟
گاهی مصرف بعضی از داروها مثل آنتی بیوتیک سفکسیم می‌تواند باعث تیره شدن رنگ مدفوع شود.
آیا استرس می‌تواند باعث خون در مدفوع شود؟
استرس به طور مستقیم تاثیری روی ظهور خون در مدفوع ندارد اما با تحریک معده و افزایش احتمال ابتلا به زخم معده، می‌تواند روی ظهور خون در مدفوع تاثیر داشته باشد.
چه مقدار خون در مدفوع خطرناک است؟
خون در مدفوع ممکن است در حد چند قطره باشد و فقط کاغذ توالت را لکه دار کند، ممکن است در توالت چکه کند، ممکن است بعد از دفع مدفوع از مقعد خارج شود یا ممکن است آن‌قدر زیاد باشد که کل کاسه توالت را در بر بگیرد.
چرا در دوران بارداری، خون در مدفوع دیده می‌شود؟
فشارهای درون شکمی در دوران بارداری باعث ایجاد پارگی در پوست اطراف مقعد و ظهور خون در مدفوع می‌شود.
آیا وجود خون در مدفوع بعد از زایمان طبیعی است؟
بله. فشارهای وارده بر مقعد در حین زایمان، می‌تواند باعث پارگی دیواره اطراف مقعد و ظهور خون در مدفوع شود. رعایت تغذیه مناسب می‌تواند به بهبود فرد کمک کند.
علت بروز خون در مدفوع نوزادان چیست؟
گاهی مصرف شیر گاو توسط مادران، باعث بروز حساسیت و ظهور خون در مدفوع نوزادان شیرخوار خواهد شد.
آیا خارش در مقعد می‌تواند به دلیل خون در مدفوع باشد؟
بله. برخورد ترشحات مدفوع با باکتری‌های موجود در مقعد می‌تواند باعث خارش مقعدی شود.
چرا باید شقاق مقعدی به سرعت درمان شود؟
عدم درمان به موقع شقاق مقعدی باعث می‌شود که به تدریج ضایعه‌ای در اطراف مقعد ایجاد شود که علاوه بر شکل ظاهری نامطلوب، مانع از تخلیه کامل مدفوع هم می‌گردد.
بهترین روش برای درمان شقاق مقعدی چیست؟
امروزه بسیاری از پزشکان با استفاده از لیزر درمانی، شقاق مقعدی را به صورت سرپایی درمان می‌کنند.
