بلع دردناک به احساس درد، سوزش، فشردگی یا ناراحتی به هنگام قورت دادن یا بلع غذاها گفته میشود که ممکن است در گردن تا پشت استخوان جناغ سینه احساس شود. در بیشتر موارد بلع دردناک ناشی از یک مشکل جدی نیست و حتی به مرور زمان بهبود یابد، اما گاه بلع دردناک نشانگر یک بیماری جدی است که ممکن است عوارض بالقوه خطرناکی داشته باشد. درمان و بهبود بلع دردناک تا حد زیادی به تشخیص و درمان علت زمینهای آن بستگی دارد. با این حال، رعایت برخی نکات تغذیهای و استفاده از داروهای مسکن میتواند به تسکین علائم آن کمک کند.
بلع دردناک (ادینوفاژی) چیست؟
بلع دردناک یا ادینوفاژی به هر نوع درد یا ناراحتی به هنگام بلع گفته میشود که اغلب به صورت حس فشرده شدن یا سوزش در گلو یا مری توصیف میشود. ادینوفاژی در هنگام بلع ممکن است به صورت یک درد مبهم در گردن یا پشت جناغ سینه احساس شود، یا به صورت یک درد خنجری باشد که به پشت منشعب میشود و به قدری شدید باشد که بیمار نتواند غذا بخورد یا حتی بزاق خود را ببلعد.
عفونت، التهاب، زخم و انسداد در هر مرحلهای از فرایند بلع، از جویدن گرفته تا حرکت غذا از دهان به مری و از مری به سمت معده، میتواند سبب احساس درد در بلع شود. با این حال، بلع دردناک در اغلب موارد نشانگر درگیری مری است. ادینوفاژی معمولا نشانه یک فرایند التهابی است که مخاط مری را درگیر کرده است و در موارد نادر، میتواند مربوط به ماهیچه مری باشد.
فرق ادینوفاژی و دیسفاژی
دیسفاژی به عنوان دشواری در بلع تعریف میشود که میتواند به صورت دشواری در قورت دادن و بلع یا دشواری در عبور غذاها از حلق به مری و معده بروز یابد. دیسفاژی میتواند به قدری شدید باشد که اصلا نتوانید چیزی را ببلعید. ادینوفاژی که اغلب با دیسفاژی اشتباه گرفته میشود، درد به هنگام بلع است. مهمترین تفاوت آنها این است که دیسفاژی لزوما با درد همراه نیست، در حالی که ادینوفاژی با درد همراه است. دیسفاژی و ادینوفاژی ممکن است همزمان رخ دهند، زیرا میتوانند علت زمینهای مشابهی داشته باشند. با این حال، ممکن است بدون احساس هیچ دردی با مشکل در بلع روبرو باشید. در چنین، حالتی احتمالا فقط دیسفاژی دارید. به طور مشابه، ادینوفاژی میتواند سبب احساس درد به هنگام بلع شود، بیآنکه بلع را با مشکل مواجه سازد. ادینوفاژی و دیسفاژی علل مختلفی دارند و درمان دقیق آنها به شناسایی این علتها وابسته است. هر دوی این علائم نشانگر یک ناهنجاری در بدن هستند که ممکن است خوشخیم یا بدخیم باشد و بنابراین، نیاز به معاینه و ارزیابی بیشتر دارند.
درد به هنگام قورت دادن و بلع نشانه چیست؟
بیماریهای مختلفی میتوانند سبب درد به هنگام قورت دادن و بلع شوند. برخی از آنها به آسانی قابل درمان هستند و با گذشت زمان برطرف میشوند. با این حال بلع دردناک میتواند نشانه مشکلات جدیتری باشد که نیاز به بررسی یک متخصص دارد. علل احتمالی بلع دردناک عبارتند از:
سرماخوردگی
سرماخوردگی نوعی عفونت مسری دستگاه تنفسی فوقانی است که بینی، گلو، سینوسها و نای را درگیر میکند. عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی معمولی با عوارضی مانند گلودرد همراه هستند که بلع را دردناک میکند.
علائم
علائم سرماخوردگی عموماً یک تا سه روز پس از تماس با ویروس سرماخوردگی شروع میشود. علائم سرماخوردگی متغیر است و شامل موارد زیر میشود:
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- خارش یا درد گلو
- سرفه
- عطسه
- احساس کسالت عمومی
- بدن درد خفیف یا سردرد خفیف
- تب با درجۀ پایین
مخاط بینی در ابتدا شفاف است و به تدریج غلیظتر میشود و به رنگ زرد یا سبز درمیآید. این تغییر عادی است و غالباً به این معناست که به بیماری باکتریایی مبتلا نشدهاید.
درمان
برای درمان این بیماری باید استراحت کرده و مایعات فراوان استفاده کنید. برای جلوگیری از تحریک گلو سعی کنید تا زمانی که عفونت کامل برطرف نشده است، غذاهای نرمتر مانند انواع سوپ را مصرف کنید. غرغره با آب نمک ولرم به تسکین گلودرد کمک میکند. مصرف داروهای مسکن، آنتیهیستامین، دکونژستانت، داروهای ضدسرفه، داروهای ضدویروس و در صورت نیاز آنتیبیوتیکها با تشخیص پزشک توصیه میشود.
آنفلوانزا
آنفلوانزا نوعی بیماری تنفسی واگیردار است که ویروسهای آنفلوانزا عامل ابتلا به آن هستند. ویروسهای آنفلوانزا بینی، گلو و گاهی ریهها را آلوده میکنند. ویروس آنفلوانزا بیماری خفیف تا شدیدی را ایجاد میکند و گاهی منجر به مرگ میشود. بهترین روش برای پیشگیری از آنفلوانزا این است که واکسن آنفلوانزا را سالی یک بار تزریق کنید.
علائم
علائم آنفلوانزا معمولاً به سرعت پدیدار میشود. ابتلا به آنفلوانزا علائم زیر را به دنبال دارد:
- تب
- لرز
- بدن درد
- سرفه
- سردرد
- گلودرد
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- خستگی یا بیحالی
- اسهال یا استفراغ: این عوارض معمولاً فقط در کودکان مشاهده میشود.
درمان
برای درمان آنفلوانزا معمولاً فقط کافی است که استراحت کنید و مایعات فراوان بنوشید. اما اگر دچار عفونت شدید شده باشید یا بیش از بیماران معمولی در معرض خطر ابتلا به عوارض باشید، پزشک داروی ضدویروسی را برای درمان آنفلوانزا تجویز خواهد کرد.
اسلتامیویر، بالوکساویر و زانامیویر از جمله داروهایی هستند که برای درمان آنفلوانزا کاربرد دارند. اسلتامیویر و بالوکساویر خوراکی هستند. زانامیویر دارویی استنشاقی است که با استفاده از دستگاهی مشابه اسپری آسم مصرف میشود. بیماران مبتلا به ناراحتیهای تنفسی مزمن مانند آسم و بیماری ریه نباید زانامیویر مصرف کنند. برای بیمارانی که در بیمارستان بستری میشوند، پرامیویر تجویز میشود. روش مصرف پرامیویر تزریق درونوریدی است. این داروها دورۀ بیماری را کوتاهتر میکنند و برای پیشگیری از بروز عوارض جدی مفیداند.
عفونت سینوسی یا سینوزیت
سینوزیت التهاب یا ورم بافت داخلی پوششدهندۀ سینوسهاست. سینوسها ساختارهای درون صورتاند که در حالت عادی مملو از هوا هستند. عفونتهای باکتریایی، عفونتهای ویروسی و حساسیتها سینوسها را تحریک میکنند و باعث انسداد و مملو از مایع شدن سینوسها میشوند. در نتیجه بیمار در صورتش احساس درد و فشار میکند و دچار علائمی مانند گرفتگی بینی میشود. سینوزیت باعث گلودرد نیز میشود که احساس درد هنگام قورت دادن را به همراه دارد.
علائم
علائم شایع عفونت سینوسی به شرح زیر است:
- ترشحات پشت حلق: مخاط پشت بینی و پایین گلو میریزد
- آبریزش بینی همراه با مخاط غلیظ زرد یا سبز
- گرفتگی بینی
- احساس فشار در صورت، بهویژه دور بینی، چشمها و پیشانی. این علائم هنگام تکان دادن سر یا خم شدن شدیدتر میشود.
- احساس درد یا فشار در دندانها
- احساس درد یا فشار در گوش
- تب
- بدبو بودن دهان (هالیتوز) یا بدطعم بودن دهان
- سرفه
- سردرد
- خستگی
درمان
روش درمان سینوزیت به نوع علائم و مدت زمان استمرارشان بستگی دارد. عفونت سینوس را میتوانید در خانه به روشهای زیر درمان کنید:
- مصرف داروهای ضداحتقان
- مصرف داروهای بدون نسخۀ (OTC) سرماخوردگی و داروهای ضدحساسیت
- شستشوی بینی با آب نمک
- نوشیدن مایعات فراوان
اگر علائم سینوزیت پس از ده روز بهبود نیابد، پزشک داروهای زیر را تجویز میکند:
- آنتیبیوتیک
- داروهای ضداحتقان خوراکی یا موضعی
- اسپری تجویزی داخل بینی استروئیدی: بیشتر از سه تا پنج روز از اسپریها یا قطرههای بدون نسخه استفاده نکنید، در غیر این صورت ممکن است گرفتگی بیشتر هم بشود.
پزشکان سینوزیت را با تمرکز بر روی عارضۀ زمینهای درمان میکنند. روشهای زیر برای درمان سینوزیت به کار برده میشود:
- اسپری استروئید داخل بینی
- قرصهای خوراکی یا اسپریهای موضعی آنتیهیستامین
- آنتاگونیستهای لکوترین مانند مونتهلوکاست
- جراحی برای درمان مشکلات ساختاری، پولیپ یا عفونتهای قارچی.
عفونت گلوی استرپتوکوکی
گلوی استرپتوکوکی نوعی عفونت باکتریایی است که به درد و خارش گلو دامن میزند. باکتریهای موسوم به استرپتوکوک گروه A عامل ایجاد این نوع عفونت گلو و لوزه هستند. سهم گلوی استرپتوکوکی از انواع گلودرد ناچیز است.
گلوی استرپتوکوکی در صورت درمان نشدن باعث بروز عوارض گوناگونی مانند التهاب کلیه یا تب روماتیسمی میشود. گلودرد استرپتوکوکی شایعترین نوع گلودرد در کودکان است، البته تمام گروههای سنی در معرض ابتلا به این بیماری هستند. اگر نشانهها یا علائم گلوی استرپتوکوکی را در خود یا فرزندتان مشاهده کردید، برای انجام سریع آزمایش و شروع درمان به پزشک مراجعه کنید.
علائم
یکی از علائم اولیۀ گلوی استرپتوکوکی گلودردی است که ناگهان شروع میشود. بهعلاوه ممکن است به سرعت تب کنید، دمای بدن در دومین روز عفونت به بالاترین درجه میرسد. یکی از علائم گلودرد استرپتوکوکی این است که معمولاً باعث سرفه نمیشود. اگر سرفه میکنید و دیگر علائم سرماخوردگی را دارید، احتمالاً به عفونت ویروسی مبتلا شدهاید و دچار گلوی استرپتوکوکی نیستید. برخی بیماران مبتلا به گلوی استرپتوکوکی دچار هیچ علائمی نمیشوند. درهرحال علائم شایع گلوی استرپتوکوکی عبارت است از:
- تب و یا لرز
- ورم کردن و به لمس حساس شدن غدد لنفاوی یک یا هر دو سمت گردن
- احساس درد در نرمکام
- لکههای قرمز روی نرمکام
- لکههای سفید روی لوزهها
- سردرد
- بیاشتهایی
- دل درد
- حالت تهوع و استفراغ.
درمان
داروهای آنتیبیوتیک مانند پنیسیلین، آموکسیسیلین یا آزیترومایسن همراه با داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن به طور متداول برای درمان گلودرد استرپتوکوکی تجویز میشوند.
دورۀ مصرف آنتیبیوتیک معمولاً ده روز است. داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید. مصرف دارو را خودسرانه قطع نکنید، حتی اگر فکر میکنید حالتان بهتر شده است. ممکن است باکتریها، علی رغم بهبود حالتان، هنوز زنده باشند.
عفونت کاندیدا یا کاندیدیاز(برفک دهان)
کاندیدیاز نوعی عفونت قارچی (مخمری) است که در دهان، گلو یا مری مشاهده میشود و باکتریای به نام کاندیدا عامل ابتلا به آن است. ممکن است عفونت پخش شود و باعث بروز علائم مری مانند بلع دردناک شود. کاندیدیاز با عنوان برفک دهان نیز شناخته میشود و عموماً با درد و لکههای سفید داخل دهان همراه است. کاندیدیاز در افرادی که دندان مصنوعی دارند، بیماران مبتلا به HIV/AIDS و سرطان و نوزادان شایعتر است.
علائم
یکی از نشانههای شایع برفک وجود ضایعات سفیدرنگ کرمی و اندکی برجسته در داخل دهان، معمولاً روی زبان یا سمت داخلی گونهها است. البته ممکن است ضایعات روی سقف دهان، لثهها، لوزهها یا پشت گلو نیز ایجاد شود.
علائم دیگر عفونت کاندیدا عبارت است از:
- از بین رفتن حس چشایی
- ایجاد لکههای سفید روی زبان
- سرخ شدن گوشههای دهان
- خشکی دهان
وقتی دندانها را مسواک میزنید یا روی ضایعات را میخراشید، ممکن است درد بگیرند و کمی خونریزی کنند. این ضایعات در موارد شدید در مری نیز پخش میشوند و عوارض زیر را ایجاد میکنند:
- احساس درد هنگام قورت دادن یا بلع دشوار
- احساس گیر کردن غذا در گلو یا بخش میانی قفسۀ سینه
- تب: اگر عفونت فراتر از مری پخش شود.
برفک میتواند در بخشهای دیگر بدن مانند ریهها، کبد و پوست پخش شود. پخش شدن برفک عموماً در بیماران مبتلا به سرطان، HIV یا دیگر عارضههای ضعیفکنندۀ سیستم ایمنی رخ میدهد.
درمان
داروهای ضدقارچ درمان اصلی عفونت با باکتری کاندیدا هستند. این داروها شامل کلوتریمازول، میکونازول یا نیستاتین و در صورت شدت بیماری فلوکونازول هستند.
این داروها به صورت قرص، قرص مکیدنی یا شربت در دسترساند؛ شربت را باید قبل از بلع دور دهان بچرخانید. دورۀ مصرف داروها معمولاً 10 تا 14 روز است. پزشکان درمان خاص را با توجه به سن بیمار و علت عفونت توصیه میکنند. کودکان و بزرگسالان دارای سیستم ایمنی سالم عموماً واکنش رضایتبخشی به درمان ضدقارچی نشان میدهند. اما علائم برفک در بیماران دارای سیستم ایمنی ضعیف شدیدتر و در نتیجه درمانشان سختتر میشود.
التهاب مری یا ازوفاژیت
ازوفاژیت به التهاب لایۀ پوششدهندۀ مری گفته میشود. بیماری رفلاکس مری شایعترین علت ازوفاژیت است. ابتلا به ازوفاژیت گاهی نتیجۀ مصرف داروهای ضدالتهابی مانند آسپرین است. استفراغ یا ابتلا به عفونتهای خاص با عامل ویروسی یا باکتریایی نیز از دلایل ازوفاژیت به شمار میآیند. پرهیز از مصرف غذاهای تند و پرادویه یا ترش برای کاهش ناراحتی بیماران توصیه میشود.
علائم
ازوفاژیت علائم بر بلع دردناک باعث بروز علائم زیر نیز میشود:
- احساس درد در قفسۀ سینه
- معده درد
- گرفتگی صدا
- سرفه
- سوزش سردل
- حالت تهوع و استفراغ
- بلع دشوار
درمان
اگر بتوانید برای مدتی که به اندازۀ کافی جهت طی کردن فرایند التیامبخشی و ترمیم طبیعی طولانی است، محرکهای مری را متوقف کنید، ازوفاژیت بهبود خواهد یافت.
درمان التهاب مری به علت آن بستگی دارد و میتواند شامل جراحی یا درمان دارویی با مصرف مهارکنندههای پمپ پروتئین، داروهای ضدقارچ و داروهای ضداسید باشد.
داروهای زیر برای محافظت از مری مفیداند و فرایند ترمیم مری را تسهیل میکنند:
- داروهای کاهشدهنده و بازدارندۀ اسید: مانند داروهای ضداسید، بازدارندههای H2 و مهارکنندههای پمپ پروتون (PPIs) که برای درمان رفلاکس معده تجویز میشود.
- داروهای ضدقارچ: داروهای ضدقارچ برای درمان عفونتهای قارچی مانند کاندیدا تجویز میشود.
- داروهای ضدویروسی: این داروها برای درمان عفونتهای ویروسی مانند تبخال تجویز میشود
- پادتنهای تکتیره (مونوکلونال) و استروئیدهای خوراکی: این داروها برای رفع التهاب ناشی از ازوفاژیت ائوزینوفیلیک کاربرد دارد.
اگر مداخلههای غیرجراحی محافظهکارانه مؤثر نباشد، نوعی جراحی به نام فوندوپلیکاسیون برای بهبود وضعیت مری انجام میشود. جراح بخشی از معده را دور دریچۀ جداکنندۀ مری از معده میپیچید؛ به این دریچه اسفنکتر تحتانی مری میگویند. عمل فوندوپلیکاسیون اسفنکتر را تقویت میکند و از برگشت اسید معده به مری جلوگیری میکند.
رفلاکس اسید از معده به مری (GERD)
بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) زمانی بروز مییابد که اسفنکتر تحتانی مری کاملاً بسته نشود. در نتیجه اسید معده به سمت مری برمیگردد و داخل مری نشت میکند. بلع دردناک همراه با علائمی مانند سوزش سردل یا احساس درد در قفسۀ سینه میتواند بیانگر ابتلا به بیماری رفلاکس معده به مری باشد.
علائم
علائم بیماری رفلاکس معده به مری در تمام بیماران یکسان نیست. شایعترین علائم رفلاکس معده عبارت است از:
- سوزش سردل
- برگشت غذا: غذا از مری به داخل دهان برمیگردد
- احساس گیر کردن چیزی در گلو
- سرفه
- درد قفسۀ سینه
- بلع دشوار
- استفراغ
- گلو درد و گرفتگی صدا
درمان
بیماریهای مرتبط با رفلاکس با داروهای پایینآورنده اسید معده که به صورت بدون نسخه عرضه میشوند، درمان میشوند. مصرف این داروها میتواند از بازگشت اسید معده به داخل مری و حلق جلوگیری کند و در نتیجه سبب تسکین درد هنگام بلع شود. اصلاحات سبک زندگی و رژیم غذایی نیز میتواند موثر باشد. اگر درمانهای دارویی رفلاکس اسیدی را تسکین نداد، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.
داروهای زیر جزء پرمصرفترین داروها برای درمان رفلاکس معده به مری هستند:
- ضداسیدها: ضداسیدها با خنثی کردن اسیدهای معده موجب تسکین آنی علائم میشوند.
- مهارکنندههای گیرندۀ H-2: این دسته از داروها تولید اسید را کاهش میدهند.
- بازدارندههای پمپ پروتون: این داروها کاهندههای اسید را قویتر میکنند. داروهای کاهندۀ اسید به ترمیم بافت آسیبدیدۀ مری کمک میکنند.
- باکلوفن: باکلوفن میزان شل بودن اسفنکتر تحتانی مری را که به اسید اجازۀ برگشت میدهد، کمتر میکند.
اگر درمان دارویی مؤثر نباشد یا بیمار نتواند برای مدت طولانی دارو مصرف کند، جراحی پیشنهاد میشود. جراحی لاپاراسکوپی کمتهاجمی آنتیرفلاکس درمان جراحی استاندارد برای از بین بردن مشکل رفلاکس اسید است. جراح سازوکار دریچۀ جدیدی را در پایین مری ایجاد میکند.
زخمها
ممکن است زخمهایی داخل دهان، گلو، مری یا معده ایجاد شود. درمان نکردن بیماری رفلاکس معده به مری میتواند علت زخم معده و زخمهای دیگر باشد. مصرف بلندمدت داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن نیز خطر ایجاد زخم را افزایش میدهد.
علائم
نشانههای زخم معده عبارت است از:
- دلضعفه یا احساس سوزش در بخش میانی یا فوقانی معده بین وعدههای غذا یا در طول شب
- دردی که پس از خوردن یا مصرف داروی ضداسید موقتاً برطرف میشود
- نفخ
- سوزش سردل
- حالت تهوع یا استفراغ
علائم موارد وخیم زخم معده عبارت است از:
- تیره یا سیاه شدن مدفوع به دلیل خونریزی
- استفراغ
- کاهش وزن
- احساس درد شدید در قسمت میانی یا فوقانی شکم
شایعترین علائم زخم مری عبارت است از:
- سوزش سردل
- احساس گیر کردن غذا در گلو
- استفراغ خونی یا سیاه و قیری شدن مدفوع: خون پس از عبور از دستگاه گوارش در مدفوع به رنگ تیره درمیآید.
- احساس درد در قفسۀ سینه یا شکم
درمان
پزشکان زخمهای اکثر بیماران را با تجویز داروهای زیر درمان میکنند:
- مهارکنندههای پمپ پروتون (PPI): این داروها با کاهش دادن اسید به بهبود زخم کمک میکنند. امپرازول، لانزوپرازول و پنتوپرازول از جمله داروهای PPI هستند.
- مسدودکنندههای گیرندۀ هیستامین (مسدودکنندههای H2): این دسته از داروها، مانند فاموتیدین، سایمتدین و نیزاتیدین، نیز تولید اسید را کاهش میدهند.
- آنتیبیوتیکها: آنتیبیوتیکها برای درمان عفونت باکتریایی ناشی از هلیکوباکتر پیلوری تجویز میشوند.
- داروهای محافظتکننده: این داروها مانند پانسمان مایع عمل میکنند و زخم لایۀ محافظ را میپوشانند تا از آسیبدیدگی بیشتر در اثر تماس با آنزیمها و اسیدهای گوارشی جلوگیری کنند. پزشکان معمولاً مصرف کارافات یا پپتوبیسمول را توصیه میکنند.
اگر زخم گوارشی خونریزی داشته باشد، پزشک زخم را حین عمل آندوسکوپی با تزریق دارو داخل زخم درمان میکند. پزشکان از گیره یا کوتریزاسیون (سوزاندن بافت) برای بستن زخم و بند آوردن خونریزی استفاده میکنند.
التهاب لوزهها
لوزهها دو غدۀ لنفاوی در پشت گلو هستند که ممکن است عفونی و ملتهب شوند. التهاب لوزهها یکی از دلایل شایع احساس درد هنگام قورت دادن است. التهاب لوزه یک بیماری واگیردار است. عفونتهای باکتریایی یا ویروسی مانند گلوی استرپتوکوکی از دلایل ملتهب شدن لوزهها هستند.
علائم
علائم التهاب لوزه معمولاً ناگهان پدیدار میشود و شامل موارد زیر است:
- درد یا خارش گلو
- بلع دردناک یا دشوار
- سرخ و متورم شدن لوزهها و گلو
- ایجاد لکههای سفید روی لوزهها یا ایجاد پوشش سفید، زرد یا خاکستری روی لوزهها
- تب بالای 38 درجه سلسیوس
- ورم کردن غدد لنفاوی: غدد لنفاوی در دو طرف گردن زیر گوشها قرار دارند.
- معده درد یا استفراغ: این علائم در خردسالان شایعتر است.
اگر بلع دردناک پیامد التهاب لوزه باشد، بیماران دچار علائم زیر نیز میشوند:
- ورم کردن لوزهها
- لکههای سفید یا زرد روی لوزهها
- بدبو شدن دهان
- حساس به لمس شدن فک یا گردن
- تب
درمان
التهاب لوزه ممکن است با استراحت، مصرف مایعات فراوان، غرغره آب نمک، آبنباتهای مکیدنی گلودرد، بخور گرم و مصرف مسکنهای بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن تسکین یابد. در صورتی که علت این التهاب باکتریایی باشد، ممکن است نیاز به مصرف داروهای آنتیبیوتیک مانند پنی سیلین، کلیندامایسین، سفالوسپورین داشته باشید. اگر لوزه به طور مکرر دچار التهاب شده و درمانهای دارویی برای آن موثر نباشد، ممکن است جراحی برای برداشت آنها توصیه شود.
التهاب اپیگلوت
اپیگلوتیت نوعی عفونت گلو است که باعث التهاب اپیگلوت میشود. اپیگلوت «سرپوش» غضروفی کوچکی در پشت گلو است که نای را میپوشاند و از ورود غذا به داخل نای جلوگیری میکند. عاملهای بسیاری موجب ورم اپیگلوت میشوند که شایعترینشان عفونت باکتریایی است. ورم اپیگلوت جریان هوای ورودی به داخل ریهها را مسدود میکند. التهاب اپیگلوت منحصر به گروه سنی خاصی نیست. علائم این بیماری شامل بلع دردناک، گلودرد شدید و به سختی نفس کشیدن میشود. التهاب اپیگلوت یک فوریت پزشکی است. حیاتی است که درمان به محض بروز علائم شروع شود.
علائم
علائم التهاب اپیگلوت معمولاً ناگهان شروع و به سرعت تشدید میشود. شایعترین علائم التهاب اپیگلوت عبارت است از:
- بلع دشوار و دردناک: بلع دشوار و دردناک علامت اصلی در کودکان بزرگتر و بزرگسالان است.
- گلودرد شدید
- به سختی نفس کشیدن: علامت اصلی در کودکان
- تب 38 درجه سلسیوس یا بالاتر
- آبریزش دهان: علامت اصلی در کودکان بزرگتر و بزرگسالان
- تمایل بیمار برای خم شدن رو به جلو هنگام نشستن
- نفس کشیدن از بینی با صدای غیرعادی و زیر: علامت اصلی در کودکان
- گرفتگی یا خفگی صدا
- تحریکپذیری و بیقراری
درمان
التهاب اپیگلوت یک فوریت پزشکی است. اگر علائم التهاب اپیگلوت، مانند به سختی نفس کشیدن، بلع دشوار، گرفتگی صدا یا آبریزش دهان، را در خود یا یکی از نزدیکانتان مشاهده کردید، با اورژانس تماس بگیرید یا فوراً به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید.
درمان اپی گلوت بر باز کردن راههای هوایی و درمان عفونتها با داروهای آنتیبیوتیک تمرکز دارد. پزشک درمان اپیگلوتیت را در بیمارستان با استفاده از روشهای زیر شروع میکند:
- بازیابی ظرفیت کامل مجاری عبور هوا نخستین گام از درمان است. پزشک ماسک اکسیژن را روی دهان و بینی بیمار قرار میدهد تا ریهها هوا دریافت کنند. اگر مسیر عبور هوا مسدود شده باشد، پزشک لولهای را وارد گلو میکند تا اکسیژن به ریهها برسد. تراکئوستومی در موارد شدید ضرورت پیدا میکند. پزشک برش کوچکی را در عمل تراکئوستومی داخل نای ایجاد میکند.
- وقتی ریهها اکسیژن دریافت کردند، پزشک لولۀ تنفسی را وارد بینی و نای میکند تا بیمار طبیعیتر نفس بکشد.
- بیمار مایعات فراوانی را از راه تزریق سرم دریافت میکند.
- اگر بیمار به عفونت باکتریایی مبتلا باشد، برای مقابله با عفونت آنتیبیوتیک دریافت میکند.
بیماری کرون
کرون بیماری التهابی مزمنی است که میتواند به هر بخشی از دستگاه گوارش، از دهان گرفته تا مقعد آسیب بزند. وقتی مری درگیر بیماری کرون میشود، علائمی مانند درد قفسۀ سینه، دیسفاژی، ادینوفاژی، استفراغ و کاهش وزن بروز مییابد.
علائم
بیماران مبتلا به بیماری کرون دورههایی از علائم شدید (حملات بیماری) را تجربه میکنند، سپس علائم برای مدتی از بین میرود یا بسیار خفیف میشود و اصطلاحاً بیماری وارد دورۀ بهبود میشود. دورۀ بهبود چند هفته یا چند سال طول میکشد. به هیچ طریقی نمیتوان پیشبینی کرد که حملات بیماری چه زمانی عود میکند.
علائم بیماری کرون عبارت است از:
- دل درد
- اسهال مزمن
- احساس سیری
- تب
- بیاشتهایی
- کاهش وزن
- منگولههای پوستی غیرعادی: این زائدهها معمولاً روی باسن ایجاد میشود
- فیشر یا شقاق مقعدی
- فیستول مقعدی
- خونریزی راستروده
درمان
علاج قطعی ندارد. معمولا استروئیدها و داروهای سرکوب کننده ایمنی برای کند کردن پیشروی بیماری تجویز میشوند. در صورت موثر نبودن این داروها جراحی توصیه میشود.
روش درمان بیماری کرون به علت ایجاد علائم و شدت بیماری بستگی دارد. پزشکان یک یا چند مورد از روشهای زیر را برای درمان بیماری کرون توصیه میکنند:
- مصرف آنتیبیوتیک: آنتیبیوتیک از ابتلا به عفونت پیشگیری یا آن را درمان میکند. عفونتهای شدید موجب ایجاد آبسه (کیسههای مملو از چرک) یا فیستول میشوند. فیستول دریچه یا تونلی است که دو اندام را که معمولاً به هم متصل نیستند، به هم وصل میکند.
- داروهای ضداسهال: داروهایی مانند لوپرامید برای متوقف کردن اسهال شدید تجویز میشود.
- استراحت دادن به روده: برای اینکه روده فرصت بهبود پیدا کند، پزشک توصیه میکند که چند روز هیچ چیزی نخورید یا ننوشید. برای دریافت مواد مغذی لازم سرم به شما وصل میشود تا تغذیۀ وریدی داشته باشید. در این مدت فقط باید مایعات تجویزشده را بنوشید یا از لولۀ تغذیه استفاده کنید.
- کورتیکواستروئیدها: کورتیزون، پردنیزون و دیگر کورتیکواستروئیدها التهاب ناشی از بیماری خودایمنی را برطرف میکنند.
- داروهای تعدیلکنندۀ سیستم ایمنی: این داروها التهاب را با سرکوب کردن سیستم ایمنی بیشفعال از بین میبرند. آزاتیوپرین و سیکلوسپورین نمونههایی از داروهای تعدیلکنندۀ سیستم ایمنی هستند.
- جراحی: جراحی روشی برای درمان قطعی بیماری کرون نیست، اما عوارض بیماری را بهبود میدهد. جراحی برای ترمیم سوراخ روده، رفع انسداد یا متوقف کردن خونریزی ضرورت مییابد.
آبسه دندان
آبسۀ دندان به عفونت پالپ (بافت داخلی) دندان اشاره دارد. آبسه با درد تیز و تیرکشندۀ دندان عفونی، سرخی، ورم، حساسیت به غذاهای داغ یا سرد و بدبو شدن دهان همراه است. عفونت در موارد شدید پخش میشود، بیمار تب میکند، به سختی میتواند دهانش را باز کند و هنگام بلع دچار درد میشود.
علائم
درد ناشی از آبسۀ دندان به صورت زیر است:
- درد ضرباندار یا مداوم
- درد تیز یا انفجاری
- درد پیوسته یا دردی که فقط هنگام جویدن حس میشود.
- درد منتشرشونده در استخوان فک، گردن یا گوش
علائم دیگر آبسه دندان به شرح زیر است:
- حساسیت دندان به سرما یا گرما
- تلخ شدن دهان
- بدبویی دهان
- سرخ و متورم شدن لثهها
- لق شدن دندان عفونی
- ورم کردن بخشی از فک بالا یا پایین
- زخم باز و دارای ترشحات در سمت لثهها
- تب
- ورم کردن غدد لنفاوی
- احساس کسالت یا ناراحتی عمومی یا حالت تهوع.
درمان
عفونتهای دندانی که ناشی از آبسه یا نهفتگی دندانها هستند، توسط یک دندانپزشک درمان میشوند. درمان با هدف از بین بردن عفونت و پیشگیری از بروز عوارض انجام میشود. روشهای زیر برای درمان آبسه دندان کاربرد دارد:
- برش و تخلیه: دندانپزشک برش کوچکی را روی آبسه ایجاد میکند تا چرک آبسه تخلیه شود.
- عصبکشی: با عمل عصبکشی میتوان عفونت را از بین برد و دندان را حفظ کرد. انتظار میرود دندان پس از عصبکشی به حالت عادی برگردد. البته ممکن است گذاشتن روکش برای محافظت از دندان عصبکشی شده لازم باشد.
- کشیدن دندان: آسیبدیدگی دندان آبسهدار گاهی در حدی است که نمیتوان دندان را حفظ کرد. کشیدن دندان در این موارد توصیه میشود.
- مصرف آنتیبیوتیک: دندانپزشک برای درمان عفونت آنتیبیوتیک تجویز میکند. لازم است بدانید که هرچند آنتیبیوتیک به مقابله با باکتریهای باقیمانده کمک میکند، علت اصلی عفونت، یعنی دندان عفونی، را از بین نمیبرد.
سرطان مری
بلع دردناک مزمن گاهی نشانۀ اولیۀ ابتلا به سرطان مری است که در اثر رشد تومور در مری ایجاد میشود. سیگار کشیدن بلندمدت، سوءمصرف الکل یا سوزش مداوم سردل از جمله دلایل ابتلا به سرطان مری است. البته سرطان مری میتواند ارثی نیز باشد.
علائم
شایعترین علائم سرطان مری عبارت است از:
- دیسفاژی (بلع دشوار)؛
- سوءهاضمه یا سوزش سردلی که برطرف نشود؛
- لاغری غیرقابلتوضیح؛
- احساس درد در گلو، پشت جناغ سینه یا بین کتفها؛
- بالا آوردن خون و
- گرفتگی صدا یا سرفۀ مزمن.
البته بیماریهای بسیار دیگری که شایعتر از سرطان مری هستند، نیز ممکن است باعث بروز علائم شده باشند. بنابراین در صورت تجربۀ علائم فوق برای برخوردار شدن از تشخیص صحیح و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
درمان
درمان سرطان مری به مرحله پیشرفت و گرید تومور سرطانی بستگی دارد. در مراحل اولیه سرطان مری، پزشک انجام جراحی را برای برداشتن تومور سرطانی بدخیم توصیه میکند که در آن تومور سرطانی و بخشی از بافتهای سالم اطراف برداشته میشود. بسته به میزان پیشرفت بیماری درمانهای دیگر مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی یا رادیوتراپی نیز ممکن است قبل یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلولهای سرطانی در بدن استفاده شوند.
بیماری ایدز
بیماران مبتلا به HIV غالباً دچار مشکلات مری نیز میشوند. عفونت کاندیدا شایعترین علت است. عاملهای آنتیرتروویروسی مورداستفاده برای درمان HIV گاهی باعث رفلاکس اسید میشوند. رفلاکس اسید باعث بروز علائمی مانند ادینوفاژی میشود.
علائم
ممکن است HIV هیچ علائمی نداشته باشد. به همین دلیل حتی اگر احساس بیماری نمیکنید، باید آزمایش HIV را انجام بدهید. گاهی وقتی تازه به ویروس HIV آلوده شدهاید، دچار علائمی مانند علائم آنفلوانزا میشوید. علائم HIV عبارت است از:
- تب
- لرز
- خستگی مزمن
- گلودرد
- درد عضلانی
- تعریق شبانه
- راش پوستی
- ورم کردن غدد لنفاوی
- زخمهای دهانی.
درمان
درمان قطعی برای ایدز وجود ندارد. اما برخی درمانهای دارویی وجود دارند که میتوانند HIV را کنترل کرده و به طور قابل ملاحظهای از پیشروی آن جلوگیری کنند.
پزشکان ترکیبی از قرصهای خوراکی را برای درمان HIV تجویز میکنند، بیماران باید این داروها را هر روز مصرف کنند. به ترکیب قرصها درمان آنتیرترووایرال (ART) گفته میشود. مصرف ترکیبی از انواع قرص، و اکتفا نکردن به فقط یک قرص، اثربخشترین روش برای جلوگیری از تکثیر و نابودی سلولها توسط HIV است. درمان ART با این هدف انجام میشود که بار ویروسی HIV در خون در حدی کم شود که در آزمایش HIV قابلتشخیص نباشد. همچنین درمان ART روند ضعیف شدن سیستم ایمنی را کند میکند.
سایر علل بلع دردناک
آسیب دیدن گلو نیز میتواند علت بلع دردناک باشد؛ البته آسیبدیدگی گلو به اندازۀ دلایل دیگر شایع نیست. خوردن یا نوشیدن خوراکیهای بسیار داغ داخل گلو یا مری را میسوزاند. خوردن بیسکوییت یا چیپس با لبههای تیز نیز ممکن است باعث خراشیدگی یا بریدگی پشت گلو شود. بسته به محل و گستردگی آسیبدیدگی ممکن است درد را فقط در یک سمت گلو حس کنید یا آنکه در مری نیز احساس درد داشته باشید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر به هنگام قورت دادن و بلع غذا احساس درد میکنید و درد شما طول کشیده است و بهبود نمییابد یا با علائم زیر همراه است، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید:
- وجود خون در مدفوع یا تیره یا قیری بودن مدفوع
- تنگی نفس یا سرگیجه
- کاهش وزن
- خسخس سینه
- تب
- لرز
- دل درد
- سرفه
- حالت تهوع یا استفراغ
- سوزش سردل
- احساس طعم ترشی در دهان.
تشخیص علت درد هنگام قورت دادن و بلع
در صورتی که پزشک احساس کند که مشکل شما نیاز به بررسیهای بیشتری دارد، از روشهای تشخیصی زیر برای یافت علت درد شما استفاده میکند:
سابقه پزشکی بیمار
از آنجا که بیماریهای بسیاری سبب دشواری در بلع میشوند که ممکن است علائم و نشانههای اختصاصی خود را داشته باشند، گرفتن شرح حال و سابقه پزشکی کامل از بیمار برای تشخیص صحیح اهمیت دارد. برای مثال، نوجوانی که به دلیل آکنه تتراسایکلین مصرف میکند و احساس درد به هنگام قورت دادن و بلع دارد، به احتمال زیاد به دلیل مصرف قرص دچار بلع دردناک شده است. علت درد به هنگام بلع در یک بیمار دچار نقص ایمنی نیز احتمالا عفونت است. بیمار مبتلا به GERD به احتمال زیاد مبتلا به ازوفاژیت شدید است. بنابراین، پزشک در نخستین گام یک معاینه فیزیکی انجام داده و سپس، پرسشهای زیر را در مورد علائم و سابقه پزشکی شما میپرسد:
- ماهیت درد: درد مداوم است یا رفت و برگشتی، چه عاملهایی درد را شدیدتر میکند و...
- چگونگی درد: گلودرد دارید، احساس میکنید تودهای در گلو وجود دارد و...
- اثر درد بر بلع: هنگام بلع مایعات دچار مشکل میشود یا غذاهای جامد یا هر دو
- شرایط مربوط احساس درد: برای مثال مواد محرک یا سوزشآوری را بلعیده یا استنشاق کردهاید
- علائم دیگر
- دیگر بیماریهای همزمان
- فهرست تمام داروهای مصرفی فعلی.
آزمایش کشت گلو
در صورتی که پزشک مشکوک به عفونت در بدن شما باشد، ممکن است یک تست گلوی استرپتوکوکی یا کشت گلو را درخواست کند. در طی تست کشت گلو، پزشک نمونه کوچکی از مخاط گلوی شما را به کمک یک سوآب پنبهای بر میدارد. این مخاط در آزمایشگاه تست میشود تا مشخص شود آیا میکروبهایی که میتوانند سبب عفونت شوند است یا خیر.
کشت سوآب گلو نمونهای از مخاط را از پشت گلوی شما بر میدارد. در این تست وجود انواع خاصی از میکروبها که سبب عفونت میشوند، بررسی میشود.
اندوسکوپی
در اغلب بیمارانی که ادینوفاژی دارند، انجام اندوسکوپی گوارش برای دیدن داخل مری و گرفتن بیوپسی یا نمونه برداری از مخاط مری برای تایید تشخیص ضروری است.در اندوسکوپی مجرای داخلی مری، معده و ابتدای روده کوچک (اثنی عشر یا دوازدهه) توسط یک اندوسکوپ بررسی میشود. اندوسکوپ یک ابزار لولهای شکل انعطاف پذیر است که در نوک خود دارای یک دوربین و لامپ برای مشاهده است. در صورت مشاهده ناحیه مشکوک پزشک میتواند به کمک ابزار مخصوصی که از طریق اندوسکوپ وارد میکند، بخش کوچکی از بافت مورد نظر را بردارد و برای بررسیهای بیشتر به آزمایشگاه ارسال کند.
تست بلع باریوم
تست بلع باریوم نوعی رادیوگرافی اشعه ایکس از مری است که در آن قبل از انجام تصویربرداری بیمار یک نوشیدنی حاوی مادهای به نام باریوم را میبلعد. باریوم یک ماده گچی سفید است که به دیواره داخلی مری مینشیند و سبب رویت بهتر آن در تصویربرداری اشعه ایکس میشود. باریوم مسیری که غذا از دهان تا معده را طی میکند، مشخص میکند.
رادیوگرافی اشعه ایکس از قفسه سینه یا گردن
از تصویربرداری اشعه ایکس قفسه سینه یا گردن برای کنار گذاشتن احتمال عفونتهای ریوی، سرطان مری، التهاب اپیگلوت و برخی بیماریهای دیگر استفاده میشود.
مونیتورینگ pH مری
تست مونیتورینگ pH مری میزان اسید در مری را اندازه میگیرد. این تست میتواند نشان دهد که چند مرتبه اسید معده وارد مری شده است و چه مدت در آنجا باقی مانده است. در این تست لوله نازکی به نام کاتتر در مری شما قرار داده میشود. کاتتر سطح اسید مری را که به آن سطح pH گفته میشود، برای 24 تا 96 ساعت اندازهگیری میکند.
مانومتری مری
مانومتری مری تستی است که فشار مری را اندازهگیری میکند. در این تست، یک لوله نازک حساس به فشار به نام کاتتر از طریق بینی وارد مری میشود. سپس، از شما خواسته میشود تا عمل بلع را انجام دهید. در طی این فرایند فشار انقباض عضله در چند مقطع از لوله اندازهگیری میشود. این تست حدود 1 ساعت طول میکشد.
آزمایش خون
آزمایش خون به ویژه آزمایش شمارش کامل خون برای تعیین تعداد سلولهای خونی در بدن از جمله گلبول سفید به کار میرود. بالا بودن تعداد گلبولهای سفید بدان معنا است که بدن در حال مبارزه با یک عفونت در اثر ویروس یا باکتری است..
تست ایدز
در تست HIV نمونهای از خون گرفته میشود تا بررسی شود آیا خون شما آلوده به HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) هست یا خیر.
سیتیاسکن
پزشکان از سیتیاسکن برای ساخت تصاویر گلو استفاده میکنند. سیتیاسکن به پزشک کمک میکند تا هر گونه ناهنجاری مانند تومور را که سبب بلع دردناک در گلو یا مری میشود، شناسایی کنند.
رژیم غذایی مناسب بلع دردناک
در صورتی که از درد هنگام بلع غذا و مایعات رنج میبرید، میتوانید با ایجاد برخی تغییرات در رژیم و عادات غذایی خود، بلع و هضم غذاها و مایعات را آسانتر کرده و درد کمتری احساس کنید. به این ترتیب میتوانید مواد غذایی مورد نیاز برای سلامتی خود را تامین کنید و از ضعف، کاهش وزن ناخواسته و تحلیل عضلات خود پیشگیری کنید. برخی از اصلاحاتی که میتوانید در عادات غذایی خود به وجود آورید، عبارتند از:
- غذاهای نرم و مرطوب و خوراکیهایی میل کنید که جویدن و بلعشان راحتتر است.
- مواد غذایی را به تکههای بسیارریز خرد کنید یا آنها را به صورت پوره دربیاورید تا نرم شوند.
- همراه با غذا نوشیدنی بنوشید. نوشیدنی را جرعهجرعه هنگام غذا خوردن بنوشید تا دهانتان مرطوب شود و غذا راحتتر پایین برود.
- اگر دهانتان تحریک شده و احساس سوزش میکنید، نوشیدنیها را با نی بنوشید.
- غذاها را با استفاده از سس و عصاره مرطوب کنید یا مواد غذایی را داخل نوشیدنیهای داغ یا سوپ بزنید.
- از مصرف خوراکیهای ترد، خشک یا ساینده مانند چیپس، شیرینی، آجیل و … خودداری کنید یا آنها را قبل خوردن نرم کنید.
- از مصرف غذاهایی که باعث سوزش و تحریک دهان و گلو میشوند، پرهیز کنید. برای مثال مصرف غذاهای شور یا تند، خوراکیهای ترش و اسیدی مانند سرکه یا آبمیوه و سبزی، غذاها و نوشیدنیهای بسیار داغ و سرد و مشروبات الکلی توصیه نمیشود.
اگر درد هنگام قورت دادن و بلع به قدری شدید است که میل خود را به غذا خوردن از دست دادهاید و دچار کاهش وزن شدهاید، سعی کنید با رعایت نکات زیر مواد غذایی مورد نیاز خود را تامین کنید:
- حجم وعدههای غذایی را کاهش و تعدادشان را افزایش دهید.
- غذاهای با مقدار پروتئین یا چربی بیشتر را در رژیم غذاییتان بگنجانید و
- اسموتی، میلکشیک یا نوشیدنیهای مکمل بنوشید.
نتیجهگیری
درد به هنگام قورت دادن و بلع غذاها و مایعات نشانهای از بیماریهای مختلف است. درد هنگام بلع ممکن است به صورت درد، ناراحتی، سوزش یا فشردگی در گردن یا پشت استخوان جناغ سینه احساس شود. اگر دچار بلع دردناک شدهاید و علت آن را نمی دانید یا درد هنگام بلع برطرف نمیشود و یا با علائم دیگر همراه است، در اولین زمان ممکن به پزشک خود مراجعه کنید. برای درمان درد هنگام بلع باید بیماری زمینهای که سبب آن میشود، شناسایی و درمان شود.
سوالات متداول
آیا بلع دردناک نشانه کرونا است؟
بله. درد گلو و یا بلع دردناک میتواند یک نشانه کووید-19 شود. بنابراین، اگر گلودرد دارید یا به هنگام قورت دادن و بلع غذاها و مایعات در گلوی خود احساس درد میکنید، میتوانید تست کرونا بدهید.
آیا بلع دردناک یک بیماری است؟
درد هنگام قورت دادن و بلع به خودی خود یک بیماری نیست، اما میتواند نشانه بیماریهای دیگری باشد. بنابراین، برای برطرف کردن این درد نخست باید علت زمینهای آن را شناسایی و درمان کرد.
علت درد در سمت راست گلو هنگام قورت دادن و بلع چیست؟
بلع دردناک یکطرفه میتواند ناشی از مشکلاتی مانند التهاب حلق، لوزه و اپیگلوت، بیماری رفلاکس اسیدی، آبسه دندان و تومورهای دهان، گلو و مری باشد. در این وضعیت اگر به یک سمت بدن بخوابید ممکن است علائم درد را در آن سمت بدن بیشتر احساس کنید.
علت بلع دردناک در بارداری چیست؟
یک علت شایع بلع دردناک در بارداری گلودرد به ویژه گلودرد استرپتوکوکی است.
علت بلع دردناک در کودکان چیست؟
گلودرد، بزرگ بودن لوزه، گیر کردن شی خارجی در گلو، مشکلات دندانی و التهاب مری برخی از مواردی هستند که ممکن است سبب مشکلات بلع در کودکان شوند.
علت گوش درد هنگام قورت دادن آب دهان چیست؟
درد گوش به هنگام بلع در اغلب موارد نشاندهنده عفونت گوش میانی است که منجر به فشار و درد به ویژه هنگام بلع یا خمیازه کشیدن میشود و نیاز به درمان دارد.
علت درد پشت هنگام قورت دادن و بلع چیست؟
هر چند اغلب درد پشت و گردن به هنگام بلع با بیماریهای گوارشی اشتباه گرفته میشود، احتمال زیادی وجود دارد که این درد مربوط به دستگاه اسکلتی عضلانی باشد. برخی از علل آن کشیدگی عضلانی، بیماری مری بارت و آسیب عضله ذوزنقهای (تراپزیوس) هستند.
برای درد هنگام قورت دادن و بلع به کدام متخصص مراجعه کنم؟
همه متخصصان گوارش میتوانند علت بلع دردناک را تشخیص داده و اقدامات درمانی مناسب برای کنترل آن را انجام دهند. دکتر علی صادقی فوق تخصص گوارش و کبد با تجربه بالا در تشخیص و درمان بیماریهای مری و سایر بیماریهای گوارشی کارنامه درخشانی در این زمینه دارند. برای دریافت مشاوره و نوبتدهی میتوانید از طریق صفحه تماس با ما اقدام کنید.