آیا پولیپ کیسه صفرا خطرناک است؟ چگونه درمان می‌شود؟

پولیپ های کیسه صفرا زائده هایی هستند که در لایه داخلی کیسه صفرا ظاهر می شوند. بیشتر آن‌ها خوش خیم هستند و هیچ علامتی ندارند. این پولیپ‌ها ممکن است ناشی از التهاب، رسوبات کلسترول اضافی یا رشد غیر طبیعی سلولی باشند. فقط حدود 5% به سرطان تبدیل می شوند. پولیپ کیسه صفرا یکی از مشکلات شایع در سیستم گوارشی است که معمولا به صورت غیرسرطانی است. در این حالت، پولیپ‌های کوچک یا بزرگی در دیواره کیسه صفرا شکل می‌گیرند. این مشکل ممکن است به صورت اتفاقی کشف شود و یا با اعلام علائم مختلفی نظیر درد شکمی، تورم یا اختلالات گوارشی مرتبط باشد.

پولیپ کیسه صفرا چیست؟

پولیپ کیسه صفرا یک نوع توده خوش خیم در دیوار کیسه صفرا است که باعث بروز خونریزی، التهاب و انسداد مجاری صفراوی می‌شود. پولیپ‌های کیسه صفرا معمولاً به صورت غیر سرطانی هستند، اما در برخی موارد ممکن است به سرطان تبدیل شوند.

علائم پولیپ کیسه صفرا ممکن است شامل درد در ناحیه بالی پهلوی راست، تهوع، استفراغ، افزایش وزن بدن، افت فشار خون، زردی پوست و چشم‌ها، تاری دید و کولیک صفراوی باشد.

برای تشخیص پولیپ کیسه صفرا، پزشک ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، CT Scan، MRI یا کولانژیوگرافی استفاده کند. اگر پولیپ تشخیص داده شود، درمان ممکن است شامل پایش منظم و توجه به تغذیه، داروهای ضدالتهاب یا در برخی موارد جراحی برای برداشتن پولیپ باشد.

با توجه به ماهیت خطرناک برای برخی از پولیپ‌ها که ممکن است تبدیل به سرطان شوند، مهم است که به دوره‌های پایش و مراقبت منظم توسط پزشک متخصص پایبند باشید. در صورت تجربه هرگونه علامت یا عارضه مشکوک، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

پولیپ کیسه صفرا چقدر شایع است؟

مطالعات نشان می‌دهد که ۴ تا ۷ درصد از بزرگسالان ممکن است به پولیپ کیسه صفرا مبتلا شوند. اما تنها ۵ درصد از این موارد می‌توانند به طور بالقوه به سرطان تبدیل شوند. بین ۶۰ تا ۹۰ درصد، پولیپ‌های کاذب هستند، نه تومورهای واقعی بلکه رسوبات کلسترول هستند که به دیواره کیسه صفرا می‌چسبند. ۵ تا ۱۰ درصد دیگر پولیپ‌های التهابی (نوعی بافت اسکار ناشی از التهاب مزمن) هستند.

انواع پولیپ کیسه صفرا چیست؟

پولیپ کیسه صفرا انواع مختلفی دارد. برخی از انواع این مشکل گوارشی عبارتند از:

• پولیپ‌های کاذب
• پولیپ‌های التهابی
• آدنومیوماتوز
• آدنوم
• پولیپ‌های بدخیم

پولیپ‌های کاذب که پولیپ‌های کلسترولی نیز نامیده می‌شوند، نتیجه یک بیماری خوش خیم به نام کلسترولوز هستند. این بدان معناست که شما دارای چربی‌های کلسترول اضافی هستید که جمع می‌شوند و به دیواره کیسه صفرا می‌چسبند و پولیپ را تشکیل می‌دهند. پولیپ‌های التهابی، نوعی بافت اسکار هستند که با التهاب مزمن دیواره کیسه صفرا (کوله سیستیت) همراه است.

رشد بیش از حد و غیر طبیعی ضایعات کیسه صفرا، در دیواره‌های آن، آدنومیوماتوز را ایجاد می‌کند. هنوز علت آدنومیوماتوز به طور دقیق مشخص نشده است. آدنوم، تومورهای خوش خیم متشکل از سلول‌هایی که شبیه پوشش مجرای صفراوی هستند، کانالی که کیسه صفرا را به سایر اندام‌ها متصل می‌کند. خطر سرطانی شدن این نوع پولیپ ۵٪ است. پولیپ‌های بدخیم معمولا آدنوکارسینوم هستند، این نوع شایع‌ترین نوع سرطان است که بر اندام‌های داخلی تأثیر می‌گذارد.

علائم پولیپ کیسه صفرا

پولیپ‌های کیسه صفرا معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند. معمولاً به طور اتفاقی در حین بررسی‌های پزشکی برای موارد دیگر کشف می‌شوند. بااین‌حال، تعداد اندکی ممکن است اگر مجرای خروجی کیسه صفرا را مسدود کنند، علائمی ایجاد کنند. پولیپ‌هایی که در مجرای کیسه صفرا تشکیل می‌شوند ممکن است جریان صفرا از کیسه صفرا را مسدود کنند و التهاب دیواره کیسه صفرا (کوله ‌سیستیت) ایجاد کنند. قطعاتی که ممکن است وارد مجرای صفراوی شوند، جریان صفرا از کیسه صفرا را مسدود می‌کنند و التهاب مجرای صفراوی (کلانژیت) یا پانکراس (پانکراتیت) ایجاد می‌کنند.

علائم التهاب ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد شکم
• تب
• تهوع و استفراغ
• زردی

به‌ندرت، این علائم ممکن است نشانه‌ای از سرطان کیسه صفرا نیز باشند.

علت به‌وجودآمدن پولیپ صفرا

علل و عوامل خطر احتمالی متعددی برای ایجاد پولیپ داخل کیسه صفرا وجود دارد:

• سنگ‌های صفراوی؛ وجود سنگ‌های صفراوی یک عامل خطر برای پولیپ کیسه صفرا است. التهاب مزمن ناشی از سنگ‌های صفراوی ممکن است به تشکیل پولیپ کمک کند.
• کلسترولوز؛ برخی پولیپ‌ها به دلیل رسوب کلسترول در دیواره کیسه صفرا که به آن کلسترولوز می‌گویند، تشکیل می‌شوند. این پولیپ‌های کلسترول یا شبه پولیپ‌ها تومورهای واقعی نیستند.
• کوله‌سیستیت مزمن؛ التهاب طولانی‌مدت دیواره کیسه صفرا می‌تواند باعث ایجاد پولیپ‌های التهابی شود. این‌ها تومورهای واقعی نیستند بلکه بافت زخمی هستند.
• آدنومیوماتوز؛ این شرایط باعث ضخیم‌شدن و تاخوردگی دیواره کیسه صفرا می‌شود و برآمدگی‌هایی تشکیل می‌دهد که ممکن است شبیه پولیپ به نظر برسند. علت آن ناشناخته است.
• رشد غیرطبیعی سلولی؛ برخی پولیپ‌ها ممکن است به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌های اپیتلیال در کیسه صفرا ایجاد شوند. این‌ها تومورهای واقعی هستند و شامل آدنوم و سرطان هستند. علت رشد غیرطبیعی سلولی اغلب ناشناخته است.
• سن؛ با افزایش سن، به‌ویژه بالای ۵۰ سال، پولیپ‌های کیسه صفرا شایع‌تر می‌شوند.
• ژنتیک؛ ناهنجاری‌های مرتبط با برخی اختلالات ژنتیکی می‌توانند خطر پولیپ را افزایش دهند، مانند سندرم گاردنر.
• قومیت؛ بعضی قومیت‌ها خطر بالاتری برای پولیپ کیسه صفرا نسبت به سایر قومیت‌ها دارند.
• جنسیت؛ پولیپ‌های کیسه صفرا ممکن است در مردان اندکی بیشتر از زنان باشد.
• چاقی؛ اضافه وزن و کلسترول خون بالا می‌توانند یک عامل مهم برای پولیپ کیسه صفرا باشند.

پولیپ کیسه صفرا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص پولیپ کیسه صفرا معمولاً از طریق ترکیبی از معاینه فیزیکی، سونوگرافی، تصویربرداری مانند CT Scan و MRI، و روش‌های تصویربرداری خاص مانند کولانژیوگرافی صورت می‌گیرد. در ادامه توضیحاتی درباره روش‌های تشخیصی برای پولیپ کیسه صفرا آورده شده است:

• سونوگرافی: این یک روش تصویربرداری غیر تهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی، تصویر کیسه صفرا و مجاورت آن را نشان می‌دهد. سونوگرافی می‌تواند کمک کننده بزرگی در تشخیص پولیپ های کیسه صفرا باشد.
• CT Scan و MRI: این دو روش تصویربرداری نیز می‌توانند به پزشک کمک کنند تا ساختار و وضعیت کیسه صفرا، احتمال وجود پولیپ و همچنین ابعاد و خصوصیات آن را تشخیص دهند.
• کولانژیوگرافی: این یک روش تصویربرداری خاص است که از رنگ‌آمیزی و پرتو X-ray برای تصویربرداری دقیق از سلولهای و ساختار مجرای صفراوی استفاده می‌کند. این روش می‌تواند پوشش دقیقی از مجرای صفرا فراهم کند و به تشخیص پولیپ های کیسه صفرا کمک کند.

پس از انجام تست‌های تصویربرداری، پزشک ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد و در صورت تشخیص پولیپ کیسه صفرا، برنامه درمانی مناسب شامل پایش منظم، داروها، یا در برخی موارد جراحی را برای شما تعیین خواهد کرد. اهمیت موازنه بین تشخیص دقیق و روش درمانی مناسب توسط پزشک تجربه‌کرده نادرست نیست.

درمان پولیپ کیسه صفرا

پولیپ های کیسه صفرا در صورتی که اندازه آن کمتر از یک سانتی متر باشد، احتمال خوش خیم و بی خطر بودن آن ها بالا است و نیازی به برداشتن کیسه صفرا نخواهد بود. بیمار مبتلا به این نوع پولیپ های خوش خیم باید از طریق آزمایش های فوق که در بالا اشاره شد تحت نظر قرار گرفته و تومورها بررسی شوند. هر نوع تغییر مشکوکی در سلول های این نوع پولیپ می تواند نشانه ای از سرطانی بودن و خطرناک بودن این نوع بیماری باشد. هر سه تا شش ماه یک بار باید آزمایش ها به صورت دوره ای به مدت دو سال انجام شوند که بستگی به صلاحدید پزشک دارد.

در صورتی که طی دو سال تغییر چندانی در روند رشد آن ها مشاهده نشود، می توان گفت رشد آن ها متوقف شده است و خطری برای فرد ایجاد نمی کند. معمولا تومور هایی که کمتر از 0.5 سانتی متر هستند خطری نداشته و نیازی به جراحی کیسه صفرا نخواهند داشت.

اگر پولیپ ها از یک سانتی متر بزرگتر باشند، احتمال سرطانی شدن آن ها بیشتر است. حدودا 50 درصد از پولیپ های کیسه صفرا که اندازه بزرگتر از 1.5 سانتی متر دارند، سرطانی هستند. برای درمان پولیپ های غیر سرطانی که اندازه بزرگی دارند، عمل کوله سیستکتومی یا برداشتن پولیپ کیسه صفرا توصیه می شود. این عمل به منظور جلوگیری از بروز سرطانی شدن این پولیپ ها صورت می گیرد.

برای درمان پولیپ های سرطانی عمل جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا بهترین گزینه درمانی است. به این صورت که از طریق برش های کوچک ایجاد شده روی شکم، لوله هایی نازک به نام لاپاراسکوپ وارد می شوند و اقدامات لازم انجام می گیرد. درمان تومورهای کیسه صفرا باید طبق تشخیص و نظر جراح انجام شود و خطرات جراحی به صورت کامل بررسی گردند. در صورتی که دچار پولیپ کیسه صفرا هستید، حتما به صورت مستمر و مداوم آزمایشات و معاینات لازم را انجام دهید.