بوتاکس معده یک روش غیرجراحی برای کاهش وزن و لاغری است که در آن مادهای به نام سم بوتولینوم که به عنوان بوتاکس شناخته میشود، به کمک اندوسکوپی به درون عضلات دیواره معده تزریق میشود. این ماده با کاهش انقباضات عضلات معده، عبور غذا از معده را طولانیتر میکند که سبب میشود فرد به مدت طولانیتری احساس سیری داشته باشد و غذای کمتری مصرف کند. تزریق بوتاکس برای لاغری یک روش نسبتا جدید است و هنوز ایمنی و اثربخشی آن به طور کامل تایید نشده است. این روش میتواند سبب کاهش وزن شود، اما کاهش وزن آن نسبت به روشهای مرسوم درمان چاقی کمتر و موقتی است. به علاوه، بوتاکس معده به تنهایی نمیتواند سبب کاهش وزن قابل ملاحظه شود و برای تضمین اثربخشی آن باید رژیم غذایی و ورزش همزمان با آن رعایت شود.
بوتاکس معده برای لاغری چیست؟
تزریق بوتاکس به عضلات معده یک روش کاهش وزن کمتهاجمی است که در آن مقادیر کمی از سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس) به کمک اندوسکوپی در نقاط خاصی در عضلات معده تزریق میشود. بوتاکس دارویی است که از سم تولید شده توسط باکتری کلوستریدیوم بوتولینوم تهیه میشود و در مقادیر کم دارای اثرات درمانی است. تزریق بوتاکس سبب تضعیف و فلج موقتی عضلات دیواره معده میشود و از انقباض آنها جلوگیری میکند. این باعث میشود که غذا مدت بیشتری در معده باقی بماند و فرایند هضم آهستهتر شود. در نتیجه شما با مصرف غذای کمتر سریعتر سیر شوید و مدت طولانیتری سیر میمانید.
بوتاکس معده چگونه سبب کاهش وزن میشود؟
بوتاکس یک نوروتوکسین یا سم عصبی است که رهایش استیلکولین را مسدود میکند. استیلکولین یک مولکول انتقالدهنده عصبی است که در انقباض ماهیچهها نقش دارد. تزریق بوتاکس به عضلات معده انقباضات عضلات معده را کاهش میدهد و به این ترتیب منجر به هضم آهسته غذاها در درون معده میشود. تزریق بوتاکس همچنین سطح هورمون گرسنگی به نام گرلین را کاهش میدهد که سبب میشود ترشح اسید معده کاهش یابد و تخلیه معده کند شود. این تاخیر در تخلیه معده میتواند منجر به کماشتهایی و حس پری یا سیری در بیمار شود که به کاهش غذای مصرفی و در نتیجه کاهش وزن کمک میکند.
آیا بوتاکس معده واقعا برای لاغری موثر است؟
استفاده از بوتاکس برای درمان چاقی و کاهش وزن یک روش نسبتا جدید است که هنوز تاییدیههای لازم از جمله تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) را دریافت نکرده است. روش بوتاکس معده در اصل برای درمان گاستروپارزی یا فلج معده طراحی شده که یک اختلال گوارشی است که در آن حرکات انقباضی عضلات معده با مشکل روبرو هستند. یک نتیجه جانبی بوتاکس معده برای درمان گاستروپارزی کاهش وزن بوده است.
در مورد اثربخشی بوتاکس معده در درمان چاقی اختلاف نظر وجود دارد. هر چند برخی معتقدند بوتاکس معده به دلیل ماهیت غیرجراحی و عوارض پایین خود یک روش موثر برای درمان چاقی است [منبع]، برخی دیگر با دیده تردید به آن نگاه میکنند [منبع]. منتقدان این روش معتقدند هر چند بوتاکس معده میتواند باعث کاهش وزن شود، اما میزان کاهش وزن در آن در بهترین حالت 5 تا 10 درصد وزن اولیه در 6 ماه است [منبع] که در برابر روشهای مرسوم درمان لاغری بسیار کمتر است و برای افراد بسیار چاق مزیتی محسوب نمیشود. ضمن آنکه میزان کاهش وزن در این روش به رعایت رژیم غذایی و ورزش منظم بستگی دارد و در صورت عدم پایبندی ممکن است بیمار به نتیجه دلخواه خود نرسد. به علاوه بوتاکس معده یک روش موقتی است که اثر آن ظرف 4 الی 6 ماه از بین میرود و در صورت عدم تکرار درمان ممکن است وزن به حالت اول باز گردد.
با توجه به این مطالب، بهتر است قبل از تصمیم برای استفاده از این روش یا روشهای مشابه برای کاهش وزن و درمان چاقی با پزشک متخصص مشورت کرده و مزایا و معایب آن را به دقت بسنجید تا بتوانید بهترین روش را بنا بر وضعیت جسمانی و اهداف کاهش وزن خود انتخاب کنید.
چه کسانی کاندیدای بوتاکس معده هستند؟
تزریق بوتاکس در معده یک روش درمانی است که در بزرگسالان دچار اضافهوزن یا چاقی به کار میرود و برای همه مناسب نیست. عمل بوتاکس معده معمولا برای افرادی توصیه میشود که با گرفتن رژیم غذایی و ورزش نتوانستهاند به کاهش وزن قابل ملاحظهای دست پیدا کنند و کاندیدای جراحی بایپس معده نیستند. این روش برای بیمارانی مناسب است که میخواهند تا زمان مشخصی مثلا قبل از انجام یک جراحی یا برای تقویت توان باروری وزن خود را کاهش دهند. بیمار برای انجام بوتاکس معده باید شرایط زیر را داشته باشد:
- سن 65-18 سال
- شاخص توده بدنی (BMI) بین 35-25
- تمایل به رعایت رژیم غذایی
- تمایل به انجام ورزش
افرادی که دچار بیماریهای خاصی مانند گاستروپارزی هستند که در آن معده نمیتواند به طور مناسب تخلیه شود یا بیمارانی که سابقه جراحی گوارشی دارند، کاندیدای این عمل نیستند. بوتاکس معده به طور کلی برای افراد زیر توصیه نمیشود:
- BMI کمتر از 25 یا بیشتر از 35
- زنان باردار یا شیرده
- افرادی که مشکل بلع دارند
- افرادی که دچار زخم یا خونریزی معده و یا زخم اثنیعشر هستند
- افرادی که به سم بوتولینوم نوع A یا مواد مشابه حساسیت دارند.
- افرادی که دچار بیماریهای عصبیعضلانی مانند سندرمایتون لامبرت و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک هستند
بوتاکس معده برای لاغری چگونه انجام میشود؟
تزریق بوتاکس معده از طریق اندوسکوپی معده صورت میگیرد. اندوسکوپی یک روش استاندارد و کمتهاجمی برای تشخیص و درمان بیماریهای معده و دستگاه گوارش است. در این روش سرنگ تزریق از طریق یک لوله باریک انعطافپذیر به نام اندوسکوپ از راه دهان و گلو وارد معده میشود و تزریق در ناحیه مورد نظر صورت میگیرد. مراحل آمادهسازی و تزریق بوتاکس معده به صورت زیر است:
آماده شدن برای بوتاکس معده
برای انجام بوتاکس معده با اندوسکوپی لازم است که شکم شما خالی باشد. خالی بودن معده برای موفقیت و ایمنی این عمل مهم است و عدم رعایت این موضوع ممکن است منجر به بروز عوارضی مانند ورود محتوای معده یا مری به درون ریه در طی عمل شود. بنابراین برای مدت زمان معینی قبل از عمل باید از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید:
- 24 ساعت قبل از انجام بوتاکس معده رژیم غذایی مایع را شروع کنید
- 12 ساعت قبل از انجام بوتاکس معده فقط آب مصرف کنید
- 6 ساعت قبل از انجام بوتاکس معده خوردن و آشامیدن را به طور کامل کنار گذاشته و ناشتا باشید
در روز قبل از انجام بوتاکس معده نوشیدنیهای الکلی مصرف نکنید و از کشیدن سیگار و مواد دیگر خودداری کنید. سیگار کشیدن میتواند سبب بروز عوارض در طی عمل یا پس از آن شود. در صورتی که داروهای خاصی مانند وارفارین، کلوپیدوگرل، ریواروکسابان یا سایر داروهای رقیق کننده خون را مصرف میکنید، در باره قطع یا تغییر دوز آنها با پزشک مشورت کنید.
وارد کردن اندوسکوپ و تزریق بوتاکس معده
قبل از آغاز عمل، پرستار علائم حیاتی شما شامل نبض و فشار خون را اندازهگیری میکند و در صورتی که دچار دیابت باشید، سطح قند خون شما را نیز بررسی میکند. سپس از شما خواسته میشود که وسایلی مانند عینک و دندان مصنوعی را بیرون آورده و روی پهلوی سمت چپ خود دراز بکشید. ممکن است یک محافظ پلاستیکی برای محافظت از دندانها و لثهها در دهان شما قرار داده شود.
اندوسکوپی معمولا تحت بیهوشی متوسط یا عمیق با تزریق وریدی داروی آرامبخش انجام میشود. در این نوع بیهوشی بیمار ممکن است به خواب فرو برود، ولی هوشیاری خود را از دست نمیدهد و میتواند به محرکها پاسخ دهد. به علاوه برای آنکه به هنگام وارد کردن اندوسکوپ در گلوی خود احساس ناراحتی نکنید، برای بیحسی موضعی ناحیه گلو از اسپری یا مایع بیحسی استفاده میشود که رفلکس حلقی را نیز کاهش میدهد.
در تزریق بوتاکس به کمک اندوسکوپی، پزشک اندوسکوپ را که یک ابزار باریک و انعطافپذیر است، از راه دهان و گلو به دستگاه گوارش وارد کرده و آن را به آرامی به سمت مری و معده هدایت میکند. پس از ورود اندوسکوپ به معده، مقدار کمی هوا از طریق آن به داخل معده دمیده میشود تا ناحیه منبسط شود و بافتها بهتر دیده شوند. اندوسکوپ در انتهای خود مجهز به یک لامپ و دوربین است که به پزشک اجازه میدهد سطح داخلی مری، معده و اثنیعشر را ببیند. به علاوه دوربین میتواند به یک سیستم نمایشگر متصل شود تا تصاویر معده روی یک مونیتور مشاهده شوند. برای تزریق بوتاکس، پزشک سرنگ حاوی بوتاکس را از طریق اندوسکوپ وارد معده میکند و تزریق را در نقاط خاصی در دیواره انتهای معده انجام میدهد. عمل تزریق بوتاکس در معده حدود 5 تا 15 دقیقه طول میکشد.
مراقبتهای پس از انجام بوتاکس معده
پس از پایان عمل بوتاکس معده برای مدت کوتاهی تحت نظر خواهید بود و پس از آنکه هوشیاری خود را به دست آوردید، میتوانید به منزل بروید. با این حال تا از بین رفتن کامل تاثیر این داروها باید از رانندگی خودداری کنید و بنابراین باید یک همراه بزرگسال با خود به همراه داشته باشید تا شما را به منزل برساند. به طور کلی، حداقل تا 24 ساعت پس از تزریق بوتاکس با اندوسکوپی باید از رانندگی، کار با ماشینآلات، نوشیدن الکل، سیگار کشیدن، امضای اسناد حقوقی و تصمیمگیریهای مهم خودداری کنید.
رعایت موارد زیر پس از انجام عمل بوتاکس معده توصیه میشود:
- در چند ساعت نخست پس از بوتاکس معده از برداشتن اجسام سنگین، ورزش کردن یا هر فعالیت فیزیکی که نیاز به تقلا داشته باشد، خودداری کنید
- در چند ساعت نخست پس از بوتاکس معده از خوردن یا آشامیدن مقادیر زیاد آب خودداری کنید
- در چند ساعت نخست پس از بوتاکس معده از استعمال سیگار خودداری کنید
- از مصرف الکل خودداری کنید
- بدون مشورت با پزشک خود دارویی مصرف نکنید، به خصوص اگر این داروها را به طور منظم مصرف میکنید
- در چند روز نخست پس از بوتاکس معده از یک رژیم غذایی سبک پیروی کنید و غذاهایی مصرف کنید که به راحتی قابل هضم باشند.
- در چند روز نخست از مسکن یا داروهای ضدالتهابی که پزشک برای شما تجویز کرده است، برای رفع درد، تورم یا عوارض جانبی احتمالی استفاده کنید. در روز پس از عمل ممکن است دچار گلودرد و اندکی نفخ باشید که خودبخود برطرف میشوند و نیاز به دارو ندارند.
- اندوسکوپی به ندرت سبب عوارض جانبی جدی میشود. با این حال، اگر بعد از اندوسکوپی در بلع خود احساس دشواری میکنید، در شکم یا قفسه سینه خود احساس درد میکنید، تب بالا یا استفراغ شدید دارید، در ناحیه شکم احساس سفتی یا تورم میکنید و یا به سختی نفس میکشید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض بوتاکس معده چیست؟
بوتاکس معده همانند هر روش درمانی دیگری، با خطرات و عوارض بالقوهای روبرو است. برخی عوارض بوتاکس معده عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- درد شکمی و کرامپ
- خونریزی یا سوراخ شدن دستگاه گوارش:
- واکنش آلرژیک به بوتاکس
- اسهال
- مشکل بلع
- سوءهاضمه
- سردرد
- ضعف عضلانی
این عوارض جانبی معمولا خفیف هستند و خودبخود ظرف چند روز برطرف میشوند. برای مثال، تزریق بوتاکس در معده ممکن است به مقادیر کمی خونریزی معده منجر شود که جدی نیست و معمولا خودبخود برطرف میشود. به ندرت ممکن است نیاز باشد پزشک داروهایی را برای قطع خونریزی به موضع مورد نظر تزریق کند. با این حال در برخی موارد عوارض جانبی جدیتری نیز ممکن است رخ دهد. بنابراین، قبل از اتخاذ تصمیم به انجام بوتاکس معده لازم است در مورد مزایا و معایب این روش از پزشک مشورت بگیرید.
رژیم غذایی بعد از بوتاکس معده برای لاغری
در مورد اینکه چه نوع رژیم غذایی باید بعد از انجام بوتاکس معده تجویز شود، اطلاعات کافی وجود ندارد. با این حال به بیماران توصیه میشود که در سه روز اول پس از بوتاکس معده صرفا غذاهای مایع مصرف کنند. با توجه به اینکه چیزی در حدود 40 بار تزریق در دیواره مخاطی معده انجام میشود، رعایت یک رژیم غذایی مایع و با قابلیت هضم آسان در چند روز اول پس از بوتاکس به معده فرصت میدهد تا خود را ترمیم کند. به خصوص اگر غذاهای مایع مصرفشده کمچرب باشد.
رژیم مایع شامل سوپ سبزیجات و شیر بدون لاکتوز است و همه مایعات مصرفی باید بدون قند، کمکالری و بدون گاز باشند. چای، قهوه و دمنوشهای گیاهی باید بدون قند مصرف شوند. الکل نباید مصرف شود، زیرا به دلیل کالری بالا مانع چربیسوزی میشود. در هفته نخست، علاوه بر غذاهای مایع ذکر شده، میتوان ماست (ماست بدون چربی به عنوان منبع پروتئین)، آب گوشت (مرغ، گوشت قرمز) کمچرب و سوپهای غلیظ را نیز مصرف کرد.
پس از سه روز نخست و رعایت رژیم مایع، بیمار میتواند رژیم جامد را شروع کند، زیرا مکان تزریق در سطح معده کاملا بهبود یافته است. پس از دوره ریکاوری، برای اثربخشی درمان بوتاکس و کمک به کاهش وزن لازم است بیمار یک رژیم غذایی را به عنوان مکمل درمان تحت نظر پزشک و متخصص تغذیه شروع کند.
هزینه انجام بوتاکس معده برای لاغری چقدر است؟
هزینه عمل بوتاکس معده بر حسب پارامترهای متعددی مانند مکان جغرافیایی کلینیک، تجربه پزشک، سن و BMI بیمار، نوع و قیمت ماده بوتاکس و مقدار بوتاکس مورد نیاز متغیر است. به علاوه، هزینه اندوسکوپی، داروهای بیحسی و اقلام مصرفی نیز به این هزینهها افزوده میشود. یک نکته مهم که باید در نظر داشت آن است که شرکتهای بیمه هزینه بوتاکس معده برای لاغری را پوشش نمیدهند، زیرا از نظر بیمه این روش یک عمل زیبایی محسوب میشود و جنبه درمانی ندارد. بنابراین، بهتر است برای اطلاع از قیمت دقیق تزریق بوتاکس برای لاغری با پزشک معالج خود صحبت کنید.
مقایسه روش بوتاکس معده با سایر روشهای درمان چاقی
بالون معده و جراحی اسلیو معده دو روش رایج در درمان چاقی هستند که قدمت بیشتری نسبت به روش بوتاکس معده دارند. در هر دوی آنها هدف درمان کاهش ظرفیت معده برای نگهداشتن مواد غذایی در خود است که به احساس سیری و کماشتهایی و در نتیجه مصرف غذای کمتر در بیمار منجر میشود. در ادامه بوتاکس معده با این روشهای لاغری مقایسه شده است:
تفاوت بوتاکس معده و بالون معده برای لاغری چیست؟
بالون معده مانند بوتاکس معده یک روش کمتهاجمی برای درمان چاقی خفیف است که با اندوسکوپی انجام میشود. در روش بالون معده یک بالون کروی شکل با حجمی معادل 500 میلیلیتر که از آب یا آب نمک پرشده است، از طریق اندوسکوپ وارد معده میشود. قرار گرفتن بالون در معده سبب میشود که احساس سیری کنید و اشتهای شما کاهش یابد. هر دوی این روشها دارای تاثیر موقتی هستند و میزان کاهش وزن در آنها تقریبا مشابه است.
بالون معده میتواند سبب عوارضی مانند تهوع در بیمار شود که ممکن است برای 2 روز طول بکشد و هزینه بالاتری دارد، به علاوه بیمار باید پس از 6 ماه و با از بین رفتن اثر بالون برای برداشت آن دوباره به پزشک مراجعه کند و فرایند اندوسکوپی دوباره برای او تکرار شود. بالعکس بوتاکس ظرف 6 ماه خودبخود دفع میشود و نیازی به مراجعه مجدد به پزشک نیست. به علاوه، بیمار معمولا عوارض جدی ندارد و به ندرت احساس درد یا تهوع میکند.
تفاوت بوتاکس معده و عمل اسلیو برای لاغری چیست؟
در طی جراحی اسلیو معده بخشی از معده در حدود 70 تا 85 درصد آن برداشته میشود. باقیمانده معده ظرفیت بسیار پایینتری دارد که میزان غذایی که شما در هر نوبت میتوانید، مصرف کنید، محدود میکند. این کاهش ظرفیت سبب میشود که شما سریعتر احساس سیری کنید و کمتر غذا بخورید. تفاوت بوتاکس معده با عمل اسلیو آن است که بوتاکس یک روش غیرجراحی موقتی، کمخطر و برگشتپذیر است. اما عمل اسلیو دائمی است و ممکن است با عوارضی مانند عفونت و تشکیل لخته خونی همراه باشد. به علاوه، عمل اسلیو معده منجر به کاهش وزن چشمگیری میشود، در حالی که بوتاکس معده سبب کاهش وزن محدودی میشود.
یک نکته مهم که باید توجه داشت آن است که کاندیداهای این دو روش متفاوت هستند. بوتاکس معده برای درمان چاقی خفیف در بیمارانی استفاده می شود که BMI آنها بین 35-25 است. اما جراحی اسلیو معده برای بیمارانی توصیه میشود که BMI بالای 40 دارند یا BMI بالای 35 و یک بیماری مرتبط با چاقی دارند.
نتیجه گیری
تزریق بوتاکس معده یک روش نسبتا جدید برای کاهش وزن است که اثربخشی آن هنوز از سوی مراجع ذیصلاح مانند سازمان غذا و داروی آمریکا تایید نشده است. قبل از تصمیم به انجام تزریق بوتاکس معده لازم است با یک پزشک متخصص مشورت کنید و مزایا و معایب آن را به خوبی بسنجید. بوتاکس معده حتما باید توسط پزشکان متخصص و ماهر انجام شود تا عوارض جانبی آن حداقل شود.
سوالات متداول
آیا عمل بوتاکس معده ایمن است؟
در صورتی که بوتاکس معده توسط افراد غیرمتخصص و فاقد مهارت انجام شود، میتواند بسیار خطرناک باشد. بنابراین، در صورتی که قصد کاهش وزن از این روش را دارید، توصیه میشود که حتما به یک پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کنید.
میزان کاهش وزن با بوتاکس معده چقدر است؟
بوتاکس معده در صورت رعایت رژیم مناسب و انجام ورزش معمولا 5 تا 10 درصد از وزن اولیه را کاهش میدهد.
اثر بوتاکس معده چه مدت باقی میماند؟
تاثیر بوتاکس معده معمولا حدود 3 ماه بر جا میماند. بوتاکس معده را میتوان هر 6 ماه یکبار تکرار کرد.
آیا بوتاکس معده باعث آسیب دائمی معده میشود؟
بوتاکس معده یک درمان موقتی است و سبب آسیب دائمی در دیواره معده نمیشود. با این حال، قبل از تصمیمگیری درباره انتخاب این روش باید با پزشک خود صحبت کنید و مزایا و معایب آن را به خوبی بسنجید.
آیا بوتاکس معده برای لاغری درد دارد؟
بوتاکس معده اصلا دردناک نیست. کل فرایند تحت بیحسی و به کمک اندوسکوپی انجام میشود. بیمار هیچ درد یا ناراحتی را در طی انجام عمل و پس از آن احساس نمیکند.
بوتاکس معده در چه سنی انجام میشود؟
بوتاکس معده در بیماران سنین 65-18 سال انجام میشود.
آیا بوتاکس معده برای لاغری در کودکان انجام میشود؟
بوتاکس معده برای لاغری معمولا در بزرگسالان انجام میشود و در کودکان استفاده نمیشود. مصرف سم بوتولینوم در کودکان به دلیل عدم اطلاعات کافی در مورد اثرات و ایمنی آن محدود است.
آیا میتوان بوتاکس معده را در بارداری انجام داد؟
اعمال زیبایی مانند بوتاکس معده در طی بارداری توصیه نمیشوند. تحقیقات کافی درباره ایمنی و عوارض این روشها انجام نشده است. به علاوه، مشخص نیست که آیا امکان پخش سم بوتولینوم در بدن و ایجاد عوارض جانبی جدی برای مادر و نوزاد وجود دارد یا خیر. بنابراین، توصیه میشود که زنان باردار و شیرده از تزریق بوتاکس خودداری کنند.
آیا میتوان بوتاکس معده را در دوران شیردهی انجام داد؟
خیر، عمل بوتاکس معده در دوران شیردهی نیز توصیه نمیشود زیرا هنوز عوارض احتمالی سم بوتولینوم بر مادر و نوزاد مشخص نشده است.
برای بوتاکس معده به کدام متخصص مراجعه کنم؟
تزریق بوتاکس معده باید حتما توسط پزشک متخصص و ماهر انجام شود تا عوارض جانبی آن حداقل شود. متخصصان جراحی گوارش که در مطب یا بیمارستان خود خدمات اندوسکوپی را ارائه میدهند، میتوانند تزریق بوتاکس معده را انجام دهند. دکتر علی صادقی فوق تخصص گوارش و کبد با تجربه بالا در تشخیص و درمان بیماریهای گوارشی کارنامه درخشانی در این زمینه دارند. برای دریافت مشاوره و نوبتدهی میتوانید از طریق صفحه تماس با ما اقدام کنید.
