سرطان معده چه علائمی دارد و چگونه درمان می‌شود؟

در سرطان معده سلول‌های سرطانی شروع به رشد و تکثیر غیرعادی در پوشش داخلی معده می‌کنند و یک تومور بدخیم را تشکیل می‌دهند. سرطان معده می‌تواند به عمق بافت‌های معده نفوذ کند و در مراحل پیشرفته‌تر، به اندام‌های دیگر از قبیل کبد، ریه‌ها، غدد لنفاوی و استخوان‌ها پخش ‌شود. سرطان معده در مراحل اولیه علائم مشخصی را نشان نمی‌دهد، اما در مراحل پیشرفته‌تر با شکم درد، کاهش وزن شدید و مشکلات گوارشی همراه است. بی‌علامت بودن سرطان معده در مراحل ابتدایی سبب می‌شود که در اغلب موارد تشخیص سرطان معده تا مراحل پیشرفته بیماری به تاخیر بیفتد. شناسایی زودهنگام سرطان معده برای موفقیت در درمان اهمیت اساسی دارد و شانس بهبودی بیماران را افزایش می‌دهد. در صورت قطعی شدن تشخیص، بیمار باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن تحت درمان با جراحی و شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی قرار گیرد.

سرطان معده چیست؟

سرطان معده به بیماری‌ای گفته می‌شود که در آن سلول‌های معده دچار تغییرات ژنتیکی شده و شروع به رشد غیرعادی در معده می‌کنند. ‌این سلول‌ها به صورت کنترل‌ نشده تکثیر می‌شوند و می‌توانند به بافت‌های سالم اطراف حمله کرده و آنها را از بین ببرند. تکثیر غیرعادی سلول‌‌های سرطانی در معده باعث ایجاد یک توده سلولی بدخیم به نام تومور در معده می‌شود. سرطان معده می‌تواند در بخش‌های مختلف معده آغاز شود و به عمق دیواره آن نفوذ کند. با گذشت زمان سلول‌های سرطانی از تومور جدا می‌شوند و از طریق گردش خون یا مسیرهای لنفاوی به بخش‌های دیگر بدن پخش می‌شوند. این سلول‌ها می‌توانند تومورهای جدیدی را در اندام‌های دیگر بدن ایجاد ‌کنند که به این فرایند متاستاز گفته می‌شود. سرطان معده در مراحل اولیه خود معمولا بی‌علامت است یا علائم آن مشابه بیماری‌‌های دیگر است. این مسئله سبب می‌شود که سرطان معده در اغلب بیماران زمانی تشخیص داده شود که در مراحل پیشرفته خود قرار دارند که درمان را پیچیده‌تر می‌کند. سرطان معده در ایران به عنوان چهارمین سرطان شایع شناخته شده است [منبع].

علت سرطانی شدن سلول‌های معده مشخص نیست و برای روشن شدن علت دقیق سرطان معده نیاز به تحقیقات گسترده‌تری است. سرطان معده زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های معده که در پوشش داخلی آن واقع شده‌اند، دچار آسیب‌دیدگی در ساختار DNA خود شوند. در حالت طبیعی بدن سلول‌‌هایی که DNA آنها دچار آسیب شده است، قبل از سرطانی شدن از بین می‌روند. اما اگر به دلایلی توانایی بدن در حذف و کنترل سلول‌های آسیب‌دیده کاهش یابد، این سلول‌ها در ساختار ژن‌هایی که کارکرد آنها مانند رشد و تکثیر را کنترل می‌کنند، تغییراتی را ایجاد می‌کنند. این تغییرات ژنتیکی سبب می‌شود که سلول‌های سرطانی نامیرا شده و به اصطلاح وارد فاز جاودانگی شوند و بدون آنکه فرمانی برای تکثیر دریافت کرده باشند، به سرعت خود را تکثیر کنند و یک تومور بدخیم را ایجاد می‌کنند.

مراحل پیشرفت سرطان معده

مرحله‌بندی سرطان تعیین می‌کند که چه مقدار سرطان در بدن وجود دارد و اولین بار در چه مکانی تشخیص داده شده است. معده از لایه‌های بافتی مختلف تشکیل شده است. مرحله سرطان معده بستگی به آن دارد که تومور به کدام لایه نفوذ کرده است. پزشکان تومور را بر اساس مشخصات زیر مرحله‌بندی می‌کنند:

• اندازه تومور
• تعداد گره‌های لنفاوی درگیر
• آیا به بخش‌های دیگر بدن گسترش یافته است یا خیر

 پزشک از طریق مرحله‌بندی متوجه می‌شود که اندازه تومور چقدر است، کدام بخش معده درگیر سرطان شده است‌ و اگر سرطان به بخش‌های دیگر بدن هم گسترش یافته است، به کدام اندام‌ها پخش شده است. پزشکان از مرحله‌بندی سرطان برای برنامه‌ریزی درمان و داشتن تخمینی از نتیجه درمان استفاده می‌کنند.

سرطان معده معمولا به 5 مرحله (4-0) دسته‌بندی می‌شود. عدد بزرگ‌تر به معنای آن است که سرطان بیشتر پخش شده است. مرحله‌بندی سرطان معده به صورت زیر است:

• مرحله 0: سرطان در مرحله ابتدایی قرار دارد و به لایه‌های عمقی‌تر معده رشد نکرده است.
• مرحله 1: سرطان در لایه‌های داخلی دیواره معده یا لایه‌های عضلانی بیرونی آن رشد نکرده است. ممکن است به یک یا دو گره لنفاوی گسترش یافته باشد.
• مرحله 2: تومور به لایه‌های عمقی دیواره معده رشد کرده است. سرطان به برخی از گره‌های لنفاوی گسترش یافته است، اما در بخش‌های دیگر بدن وجود ندارد.
• مرحله 3: تومور بزرگ است و در لایه‌های داخلی معده و بافت همبندی اطراف معده رشد کرده است. سرطان به برخی گره‌های لنفاوی گسترش یافته است، اما به خارج از معده پخش نشده است.
• مرحله 4: سرطان علاوه بر معده به اندام‌های دیگر نیز گسترش یافته است.

گرید سرطان معده

گرید یا درجه نشان می‌دهد که سلول‌های سرطانی چقدر شبیه به سلول‌های سالم و طبیعی هستند. دانستن گرید به پزشکان در تعیین سرعت پیشروی سرطان، احتمال پخش آن به مناطق دیگر و پاسخ احتمالی به درمان‌ کمک می‌کند. بنابراین پزشکان درمان را بر اساس گرید سرطان تعیین می‌کنند. تعیین گرید سرطان معده از طریق بررسی‌های بافت‌شناسی صورت می‌گیرد. پاتولوژیست نمونه بافتی که با نمونه‌برداری از بافت تومور در شکم برداشته شده است، زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند و سپس سرطان معده را از 1 تا 4 گرید‌بندی می‌کند. هر چقدر عدد کوچک‌تر باشد، به معنای آن است که گرید سرطان پایین‌تر است.

• سرطان‌های گرید-پایین: در ‌این سرطان‌ها سلول‌های سرطانی غیرعادی هستند، اما به ظاهر شبیه سلول‌های نرمال هستند و مانند سلول‌های نرمال در کنار هم قرار گرفته‌اند. سرطان‌های گرید-پایین به آهستگی رشد می‌کنند و احتمال پخش یا متاستاز آنها کمتر است.
• سرطان‌های گرید-بالا: در ‌این سرطان‌ها سلول‌ها شبیه سلول‌های نرمال نیستند و آرایش آنها متفاوت از سلول‌های نرمال است. سلول‌های سرطانی گرید-بالا سریع‌تر رشد می‌کنند و احتمال آنکه به نقاط دیگر بدن پخش شوند، بیشتر است.

علائم سرطان معده چیست؟

سرطان معده اغلب اوقات در مراحل ابتدایی خود علائمی را نشان نمی‌دهد اما اگر علامتی تظاهر یابد، ممکن است به صورت سوء‌هاضمه و درد خفیف در بخش فوقانی شکم باشد. علائم اغلب زمانی بروز می‌کند که سرطان به مرحله پیشرفته پیشروی کرده باشد. در زیر به برخی از مهم‌ترین علائمی که در مراحل پیشرفته سرطان معده رخ می‌دهد، اشاره شده است. اگر هر یک از علائم زیر را برای بیش از دو هفته تجربه می‌کنید، در اسرع وقت به یک متخصص گوارش مراجعه کنید:

• دشواری یا دردناکی بلع
• شکم‌ درد شدید
• احساس سیری با خوردن حجم کمی از غذا
• احساس نفخ بعد از غذا
• سوزش سر دل
• سوء‌هاضمه
• از دست دادن بی دلیل وزن
• تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها
• استفراغ خونی
• مدفوع قیرمانند (تیره و چسبنده)
• احساس خستگی شدید

سرطان معده در مراحل بسیار پیشرفته می‌تواند سبب تجمع مایع (آسیت) در شکم شود که نشان می‌دهد سرطان در ناحیه شکم پخش شده است. تجمع آسیب سبب می‌شود که بیمار احساس فشار روی شکم خود داشته باشد و دچار تنگی نفس شود.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان معده هستند؟

هر کسی می‌تواند به سرطان معده مبتلا باشد، با ‌این حال احتمال رخداد آن در مردان بیشتر است و با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. به طور کلی، موارد زیر شانس ابتلای فرد به سرطان معده را افزایش می‌دهد:

• جنسیت مرد: احتمال رخداد سرطان در مردان دو برابر زنان است.
• سن بالا: احتمال ابتلا به سرطان معده با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
• چاقی
• رژیم غذایی: رژیم‌های غذایی زیر ممکن است ریسک سرطان معده را افزایش دهد:
  • مصرف کم میوه و سبزیجات (رژیم غذایی که ویتامین A و C کمی دارد)
  • از غذاهای شور، دودی یا دارای نگهدارنده
• مصرف دخانیات: افراد سیگاری نسبت به افراد غیرسیگاری در معرض احتمال بیشتر ابتلا به سرطان معده قرار دارند.
• مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل می‌تواند خطر سرطان معده را افزایش دهد.
• عفونت هلیکوباکتر پیلوری: عفونت مزمن لایه مخاطی معده با هلیکوباکتر یک فاکتور ریسک مهم سرطان معده است. ‌این باکتری از طریق تماس مستقیم با بزاق، استفراغ یا مدفوع به سرعت از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
• عوامل محیطی و شغلی: ریسک سرطان معده در افرادی که در مشاغل زیر هستند، افزایش می‌یابد:
  • کار در صنعت زغال سنگ یا لاستیک
  • قرار گرفتن در معرض سطح بسیار بالای پرتوی رادیواکتیو
• برخی از بیماری‌ها: ریسک ابتلا به سرطان معده در افرادی که مبتلا به بیماری‌های زیر هستند، بیشتر است:
  • گاستریت معده که به معنای تورم و تحریک داخل معده است
  • بیماری رفلاکس معده به مری به مدت طولانی
  • پلیپ‌ها که به معنای رشد سلول‌های غیرسرطانی در معده هستند
  • کم خونی بدخیم (پرنیشیوز)
  • عفونت ویروس اپشتاین-بار
• ژنتیک و سابقه فامیلی: ریسک ابتلا به سرطان معده در افراد زیر بسیار بالا است:
  • بستگان درجه اول آنها (والدین، خواهر یا برادر، فرزند) به سرطان معده مبتلا بوده‌اند.
  • سابقه فامیلی سندرم‌های ژنتیک (سرطان معده منتشر ارثی، سندرم لینچ، سندرم پولیپوز جوانان، سندرم پوتز-جگرز و پولیپوز آدنوماتوز فامیلی)
  • گروه خونی A

تشخیص سرطان معده

فرایند تشخیص سرطان یک فرایند نسبتا طولانی است، زیرا بیماری‌های دیگری نیز وجود دارند که علائمی مشابه سرطان معده‌ ایجاد می‌کنند. بنابراین، پزشک نیاز دارد که قبل از تشخیص قطعی سرطان معده احتمال بیماری‌های دیگر را کنار بگذارد و مطمئن شود که علائم شما واقعا از سرطان معده است. معمولا از روش‌های تشخیصی زیر برای شناسایی و مرحله‌بندی سرطان معده استفاده می‌شود:

درمان سرطان معده

هدف از درمان سرطان معده بهبودی آن یا کنترل پخش سرطان معده در بدن است. درمان سرطان معده برای هر بیمار بسته به مکان تومور در داخل معده و مرحله سرطان تعیین می‌شود. عوامل دیگری که در تصمیم‌گیری پزشک موثر هستند، سن، وضعیت سلامت و ترجیح بیمار است. برخی از بیماران ممکن است چند گزینه برای درمان داشته باشند، در حالی که برخی دیگر تنها یک گزینه درمانی دارند. بسیاری از بیمارانی که تحت درمان سرطان قرار می‌گیرند، بهبود یافته و به زندگی خود ادامه می‌دهند. هر چند برخی از بیماران ممکن است در نهایت تسلیم سرطان شوند، درمان کمک می‌کند که طول عمر آنها سال‌ها یا حتی دهه‌ها افزایش یابد.

‌رایج‌ترین شیوه‌های درمانی برای بیماران سرطان معده شامل موارد زیر است:

اندوسکوپی

در صورتی که سرطان معده در مراحل بسیار ابتدایی باشد، می‌توان بخش‌‌های سرطانی مخاط معده را به صورت کم تهاجمی به کمک اندوسکوپی برداشت. در این روش اندوسکوپ از راه دهان وارد معده می‌شود و به کمک ابزار خود، توده‌های کوچک سرطان را از پوشش معده جدا می‌کند.

جراحی

هدف از جراحی در سرطان معده برداشتن کل توده سرطانی و قدری از بافت‌‌های سالم اطراف آن است. در صورتی که توده سرطانی کوچک باشد، جراحی باید اولین درمان باشد. اگر سرطان معده به عمق دیواره معده نفوذ کرده یا به گره‌های لنفاوی گسترش پیدا کرد، ممکن است از درمان‌های دیگر نیز در کنار جراحی استفاده شود. معمولا به دلیل ریسک بالای عود سرطان معده شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی قبل یا بعد از جراحی در نظر گرفته می‌شود. عود سرطان معده به معنای بازگشت سرطان پس از درمان و بهبودی کامل بیمار است. سرطان معده می‌تواند در همان محلی که نخست شروع شده بود، در بافت‌ها یا گره‌های لنفاوی محل قبلی و یا حتی در بخش دیگری از بدن عود کند. از روش‌های جراحی زیر برای درمان سرطان معده استفاده می‌شود:

• برداشتن بخشی از معده: در ‌این روش جراح بخشی از معده را که درگیر سرطان شده است به همراه بخشی از بافت‌های سالم اطراف آن بر می‌دارد. ‌این روش زمانی استفاده می‌شود که تومور در نزدیکی روده کوچک واقع شده باشد.
• برداشتن کل معده: در ‌این روش کل معده و بخشی از بافت‌های اطراف آن برداشته می‌شود. جراح مری را به روده کوچک متصل می‌کند تا بیمار امکان غذا خوردن داشته باشد. ‌این روش زمانی استفاده می‌شود که تومور در نزدیکی مری واقع شده باشد.
• برداشتن غدد لنفاوی: عمل برداشتن غدد لنفاوی نوعی جراحی برای برداشتن آن دسته از غدد لنفاوی است که سرطانی شده‌‌اند یا شانس بالایی برای سرطانی شدن دارند. در سرطان معده این عمل هم زمان با جراحی برداشت بافت سرطانی معده انجام می‌شود. جراح ممکن است غدد لنفاوی در ناحیه شکم را بردارد و به آزمایشگاه ارسال کند تا مشخص شود آیا سرطانی شده‌اند یا خیر. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا ادامه درمان بیمار را برنامه‌ریزی کند. برداشتن غدد لنفاوی می‌تواند خطر عود سرطان را نیز کاهش دهد.
• جراحی برای تسکین علائم: برداشتن بخشی از معده ممکن است سبب تسکین علائم سرطان شود. ‌این روش زمانی استفاده می‌شود که سرطان پیشرفته شده است و به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد.

شیمی‌ درمانی

شیمی‌ درمانی یک درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. رایج‌ترین نوع شیمی‌ درمانی، شیمی‌ درمانی کل بدن است که به آن شیمی‌ درمانی سیستمیک نیز گفته می‌شود. در این روش‌ داروها در کل بدن گردش می‌یابند و سلول‌های سرطانی را می‌کشند. داروها ممکن است از طریق وریدی تزریق یا به صورت قرص مصرف شوند. شیمی‌ درمانی را می‌توان به تنهایی یا در ترکیب با پرتو درمانی استفاده کرد.

نوع دیگر شیمی‌ رمانی، شیمی‌ درمانی شکمی است که یک درمان آزمایشی است و پس از جراحی انجام می‌شود. در این روش پس از برداشتن تومور، داروهای شیمی‌ درمانی درون شکم قرار داده می‌شوند. این داروها برای مدت معینی در محل باقی می‌مانند و سپس تخلیه می‌شوند.‌ این درمان ممکن است برای سرطان معده مرحله 4 مفید باشد و زمانی استفاده می‌شود که نتوان سرطان را به طور کامل برداشت، زیرا به عمق معده و اندام‌های مجاور آن گسترش یافته است.

رادیوتراپی یا پرتو درمانی

 در رادیوتراپی یا پرتو درمانی از پرتوهای پرتوان اشعه ایکس، پروتون یا منابع دیگر برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در این روش بیمار روی یک میز دراز می‌کشد و پرتوهای درمانی به نقاط دقیقی روی بدن او تابیده می‌شود. پرتو درمانی اغلب هم‌زمان با شیمی‌ درمانی انجام می‌شود.

درمان هدفمند

درمان‌ هدفمند با استفاده از داروهایی انجام می‌شود که مواد شیمیایی خاص در درون سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند و با مسدود کردن آنها سبب مرگ سلول می‌شوند. درمان هدفمند برای سرطان معده معمولا هم‌زمان با شیمی‌ درمانی سیستمیک انجام می‌شود. درمان هدفمند معمولا برای سرطان معده پیشرفته، از قبیل سرطان معده مرحله 4 و عود سرطان پس از درمان استفاده می‌شود.

ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی

ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی یک درمان دارویی است که به دستگاه ‌ایمنی بدن کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را بکشد. سلول‌های سرطانی با گریز و پنهان کردن خود از دستگاه‌ ایمنی زنده می‌مانند.‌ ایمونوتراپی به سلول‌های دستگاه‌ ایمنی کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده و آنها را بکشد. از ایمونوتراپی ممکن است برای درمان سرطان معده پیشرفته، از قبیل سرطان معده مرحله 4 و عود سرطان پس از درمان استفاده ‌شود.

درمان تسکینی

درمان تسکینی نوع خاصی از مراقبت سلامت است که هدف آن تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی در بیمارانی است که از یک بیماری جدی مانند سرطان رنج می‌برند. در سرطان‌‌های پیشرفته، درمان تسکینی ممکن است به بیمار کمک کند که طول عمر بیشتری داشته باشد و حتی اگر بیماری او قابل علاج نباشد، راحت‌تر زندگی کند. در درمان تسکینی ممکن است از شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، جراحی و داروهای هدفمند برای از بین بردن علائم بیمار، برای مثال کاهش درد او با کوچک کردن تومور و برداشتن فشار از روی اعصاب اطراف استفاده شود.

موفقیت درمان سرطان معده به چه عواملی بستگی دارد؟

موفقیت درمان به عوامل گوناگونی از جمله میزان پیشرفت سرطان و روحیه مثبت بیمار بستگی دارد. نمی‌توان به طور قطعی تعیین کرد که آیا یک بیمار خاص به طور کامل بهبود خواهد یافت یا چقدر عمر خواهد کرد. نرخ بقا یک مفهوم آماری است که نشان می‌دهد احتمال زنده ماندن یک بیمار مبتلا به سرطان معده تا مدت معینی پس از تشخیص اولیه و شروع درمان، در مقایسه با افراد مشابهی که سرطان نداشته‌اند، چقدر است. نرخ بقا تنها یک تخمین برای مقاصد درمانی و برنامه‌ریزی است که به پزشک کمک می‌کند تا شانس بهبود بیمار مبتلا به سرطان معده را ارزیابی کند و نمی‌تواند تعیین کند که یک بیمار خاص چند سال زندگی خواهد کرد. در مورد سرطان معده، نرخ بقای بیماران برای یک مدت 5 ساله %72 است. اگر سرطان به بافت‌‌ها یا گره‌‌های لنفاوی اطراف معده پخش شده باشد، نرخ بقا به %33 کاهش می‌یابد. در صورتی که سرطان معده به اندام‌های دوردست پخش شده باشد، نرخ بقا %6 خواهد بود [منبع].

بیماران سرطان معده پس از درمان با چه عوارضی روبرو هستند؟

بیمارانی که از سرطان معده رنج برده و برای آن تحت درمان قرار می‌گیرند، با مشکلات فیزیکی، روحی و عاطفی مواجه هستند. بنابراین، حمایت از ‌این بیماران و بالا بردن کیفیت زندگی آنها بخش مهمی از مراقبت سرطان است. فرایند بهبودی سرطان معده و خو گرفتن به زندگی پس از درمان در افراد مختلف بسته به مرحله سرطان، اندام‌هایی که با جراحی برداشته شده‌اند و نوع درمان، متفاوت است. گاه حتی زمانی که درمان خاتمه یافته است، بیمار باید با مشکلات دیگری مانند کنار آمدن با عوارض جانبی بلندمدت بیماری دست و پنجه نرم کند. بیمارانی که تحت درمان سرطان معده قرار می‌گیرند، ممکن است پس از درمان با مشکلات زیر روبرو باشند:

• تصویر بدن و عزت نفس: عزت نفس به ‌این معنا است که چه احساسی درباره خود دارید و تصویر بدن یعنی بدن خود را چطور می‌بینید. سرطان معده و درمان‌های آن به دلیل تغییراتی که به صورت موقت، بلندمدت و گاه حتی دائمی در بدن فرد‌ ایجاد می‌کند، می‌تواند عزت نفس و تصویر بدن او را تحت تاثیر قرار دهد. ‌برخی از ‌این تغییرات بدنی عبارتند از:
  • جای زخم
  • ریزش مو
  • تغییرات پوستی
  • تغییر وزن بدن
  • نیاز به استفاده از لوله تغذیه‌
• انسداد معده: گاه سرطان معده پیشرفته به اندازه‌ای رشد می‌کند که سبب انسداد معده می‌شود، به طوری که غذا نمی‌تواند از مری به معده یا از معده به روده کوچک عبور کند. در چنین شرایطی پزشک ممکن است یک استنت را در محل تومور قرار دهد تا انسداد را باز کرده و اجازه عبور غذا را بدهد، یا از پرتودرمانی و یا جراحی با لیزر برای کوچک کردن تومور و کاهش انسداد استفاده کند.
• مشکلات تغذیه‌ای: افراد مبتلا به سرطان معده ممکن است با مشکلات تغذیه‌ای مربوط به سرطان معده یا درمان آن روبرو باشند. مشاوره با متخصصان تغذیه می‌تواند به این بیماران در تامین مواد مغذی مورد نیاز و کنترل عوارض جانبی کمک کند. مشکلات تغذیه‌ای در بیماران سرطان معده شامل موارد زیر است:
  • کاهش وزن
  • احساس سیری پس از خوردن غذا یا نوشیدن
  • عدم دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی به اندازه کافی
• سوء‌هاضمه: سوء‌هاضمه به معنای درد یا ناراحتی در بخش فوقانی شکم است و می‌تواند یک عارضه جانبی جراحی معده باشد. نشانه‌ها و علائم سوء‌هاضمه شامل سوزش سر دل، آروغ زدن، نفخ، ناراحتی در قفسه سینه و رفلاکس معده (بازگشت اسید معده به مری) است. برای کنترل سوء‌هاضمه باید به نکات زیر توجه کرد:
  • تغییر رژیم غذایی و پرهیز از خوردن غذاهای تند و اسیدی، الکل و نوشیدنی‌های گازدار
  • پرهیز از دراز کشیدن بعد از خوردن یا نوشیدن
  • بالا نگهداشتن سر و شانه‌ها هنگام دراز کشیدن یا خوابیدن
  • استفاده از داروهای ضداسید معده با تجویز پزشک
• درد: درد در سرطان معده می‌تواند مرتبط با جراحی، مکان تومور و تاثیر رشد تومور بر بافت‌ها، اعصاب و رگ‌های خونی نزدیک به آن باشد. مدیریت درد برای بهبود کیفیت زندگی بیمار مبتلا به سرطان معده اهمیت بسیاری دارد. معمولا برای تسکین درد این بیماران داروهای مسکن تجویز می‌شوند. گاه برای درمان درد نیاز است که جراحی برای برطرف کردن انسداد و یا پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور انجام شود. درمان‌های کمکی مانند ماساژ، ریلکسیشن و تکنیک‌های نفس عمیق نیز می‌توانند به کنترل درد کمک کنند.
• خستگی: بسیاری از افرادی که دچار سرطان معده هستند، خستگی شدیدی را تجربه می‌کنند. خستگی ممکن است ناشی از سرطان یا درمان آن باشد. خستگی با مشکلات تغذیه‌ای و بی‌اشتهایی دو چندان می‌شود. تحمل بیماری و درمان آن، وقتی که به شدت احساس خستگی می‌کنید و انرژی زیادی ندارید، می‌تواند بسیار دشوار باشد.
• سندرم دامپینگ: سندرم دامپینگ وقتی رخ می‌دهد که غذا به سرعت از معده وارد روده کوچک می‌شود. اگر در سرطان معده تمام یا بخشی از معده با جراحی برداشته شود، ممکن است‌ این اتفاق رخ دهد. سندرم دامپینگ منجر به تهوع و استفراغ، اسهال، تعریق و گرگرفتگی پس از غذا خوردن می‌شود که این علائم معمولا با گذشت زمان بهتر می‌شوند.

پیشگیری از سرطان معده

اصلاح سبک زندگی و پیروی از یک الگوی سالم زندگی می‌تواند شانس ابتلا به سرطان معده را کاهش دهد. برخی از اقداماتی که می‌توان برای پیشگیری از سرطان معده انجام داد، عبارتند از:

• غربالگری سرطان معده: اگر علائمی در خود احساس می‌کنید و نگران سلامتی خود هستید یا به دلایلی مانند سابقه فامیلی سرطان معده ریسک بالاتر ابتلا به سرطان معده را دارید، باید به طور منظم به پزشک مراجعه کرده و معاینه شوید. به فرایند بررسی وجود سرطان در یک فرد قبل از آنکه علائمی از خود نشان دهد، غربالگری گفته می‌شود. غربالگری سرطان معده به ویژه برای افرادی مفید است که به دلایل شغلی، ژنتیکی یا بیماری‌ها در معرض ریسک بالاتر ابتلا به سرطان معده قرار دارند. رایج‌ترین روش تشخیصی برای غربالگری سرطان معده اندوسکوپی بخش فوقانی دستگاه گوارش است.
• رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات: سعی کنید که مقدار کافی از میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید. سبزیجات و میوه‌های مختلف با رنگ‌های متنوع را مصرف کنید.
• کاهش مصرف غذاهای شور و دودی: با محدود کردن‌ این غذاها از معده خود محافظت کنید.
• ترک سیگار: سیگار کشیدن ریسک سرطان معده و انواع دیگر سرطان را افزایش می‌دهد.
• محدود کردن مصرف الکل: زیاده‌روی در مصرف الکل می‌تواند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.
• فعالیت فیزیکی: ورزش کردن عادت مناسبی است که می‌تواند خطر بسیاری از انواع سرطان و بیماری‌‌های دیگر را کاهش دهد.
• مدیریت وزن: چاقی و اضافه وزن عاملی است که خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد، بنابراین، کنترل وزن یک اقدام مهم در پیشگیری از سرطان و بیماری‌‌های دیگر است.
• پیشگیری از عفونت: عفونت با هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد. اقدامات بهداشتی پیشگیرانه مانند شستشوی دست‌ها با آب و صابون و مصرف غذاهای کاملا پخته‌ شده می‌توانند تا حد زیادی از ابتلا به این عفونت جلوگیری کنند.

نتیجه‌گیری

سرطان معده یک بیماری بدخیم است که ممکن است در مراحل ابتدایی خود بی‌علامت باشد. بنابراین، غربالگری سرطان معده با اندوسکوپی در فواصل منظم در تشخیص به موقع سرطان و افزایش موفقیت درمان اهمیت دارد. بنابراین، توصیه می‌شود افراد مسن و افرادی که به دلایل شغلی یا سابقه فامیلی ریسک بالاتر ابتلا به سرطان معده را دارند، به طور منظم به پزشک متخصص گوارش مراجعه کرده و از لحاظ احتمال ابتلا به سرطان معده بررسی شوند.

سوالات رایج

طول عمر بیماران سرطان معده چقدر است؟

تعیین بهبودی کامل و یا طول عمر یک بیمار خاص به طور قطعی امکان‌پذیر نیست. موفقیت درمان در بیماران به عوامل مختلفی از جمله مرحله پیشرفت سرطان، روحیه و امید به زندگی بیمار و ابتلای او به بیماری‌های زمینه‌ای دیگر بستگی دارد.

آیا سرطان معده در کودکان رخ می‌دهد؟

سرطان معده در کودکان بسیار نادر است و در مراحل پیشرفته منجر به علائمی از قبیل درد معده، از دست دادن اشتها، کاهش وزن بی‌دلیل، تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست، ضعف و کم‌خونی می‌شود. باید توجه داشته باشید که داشتن این علائم به معنای ابتلای قطعی کودک شما به سرطان معده نیست و ممکن است این علائم در اثر بیماری‌های دیگری ایجاد شده باشد که نیاز به بررسی پزشک دارد.

فرق سرطان معده با زخم معده چیست؟

زخم معده نوعی زخم گوارشی است که در پوشش معده تشکیل می‌شود و می‌تواند علائم مشابهی با سرطان معده ایجاد کند. با این حال، زخم معده سریع‌تر از سرطان معده ایجاد می‌شود، به بخش‌های دیگر بدن پخش نمی‌شود، درمان آن آسان‌تر است و به ندرت زندگی بیمار را تهدید می‌کند.

آیا سرطان معده باعث ریزش مو می‌شود؟

سرطان معده به خودی خود باعث ریزش مو نمی‌شود اما ریزش مو می‌تواند یک عارضه جانبی درمان سرطان یعنی شیمی‌ درمانی باشد.

آیا سرطان معده کشنده است؟

در صورت تشخیص به موقع و درمان مناسب بیمار شانس خوبی برای زنده ماندن دارد. با این حال، سرطان معده در مراحل بسیار پیشرفته می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند.

آیا پس از درمان سرطان معده باز هم نیاز به مصرف دارو و چکاپ دارم؟

حتی اگر درمان شما کامل شده باشد، بهتر است هر 3 تا 6 ماه توسط پزشک ویزیت شوید تا عوارض جانبی درمان و علائم عود احتمالی سرطان معده در شما بررسی شود. اما نیازی به مصرف داروهای اختصاصی سرطان مثل داروهای شیمی‌ درمانی نیست.

آیا درمان سرطان معده درد دارد؟

سرطان و درمان‌های سرطان می‌توانند سبب ایجاد درد شوند. برای مثال، شیمی‌درمانی می‌تواند سبب احساس سوزش، بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و پاها شود. در این صورت پزشک ممکن است برای تسکین درد داروهای مسکن را برای شما تجویز کند.

هزینه درمان سرطان معده چقدر است؟

هزینه‌های درمان سرطان معده بسته به اینکه در مراکز دولتی یا خصوصی انجام می‌شوند و تحت پوشش بیمه هستند یا خیر، متغیر هستند. برای مثال، ارائه خدماتی مانند شیمی‌درمانی و رادیوتراپی در مراکز دولتی رایگان است. به علاوه، سازمان‌های خیریه و مددکاری بسیاری، از جمله موسسه خیریه محک، خیریه نور و موسسه خیریه بهنام دهش‌پور برای تامین هزینه‌های دارو و درمان از بیماران سرطانی حمایت می‌کنند.

آیا سرطان معده ارثی است؟

سابقه فامیلی یکی از عواملی است که خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد. شانس ابتلا به سرطان معده در افرادی که بستگان درجه یک آنها مانند والدین، فرزندان، خواهران یا برادران آنها سرطان معده داشته‌اند، بیشتر است.

داروهای خاص و کمیاب سرطان معده را از کجا تهیه کنم؟

برای اطلاع از نحوه تهیه داروهای کمیاب در شهر یا استان خود می‌توانید با سامانه تلفنی 190 تماس برقرار کنید. در تهران داروخانه 13 آبان و 29 فروردین دو مرکز اصلی ارائه داروهای کمیاب سرطان معده به بیماران هستند.

آیا داروهای سرطان معده گران است؟

داروهای مربوط به بیماران سرطانی معمولا داروهای گران‌قیمتی هستند، اما بسیاری از آنها تحت پوشش بیمه قرار دارند.

آیا درمان سرطان معده تحت پوشش بیمه است؟

درمان سرطان تحت پوشش بیمه‌های پایه و تکمیلی قرار دارد. بین 70 تا 90 درصد هزینه اکثر داروهای سرطان تحت پوشش بیمه قرار دارد. با این حال برخی از داروهای سرطان به ویژه داروهای خارجی تحت پوشش بیمه نیستند.

درمان سرطان معده چقدر طول می‌کشد؟

طول درمان هر بیمار به مرحله سرطان، نوع درمان انتخابی و وضعیت سلامتی او بستگی دارد. مثلا شیمی‌ درمانی معمولا در فواصل سه هفته‌ای صورت می‌گیرد و بین 3 تا 6 ماه طول می‌کشد. اما برخی افراد ممکن است شیمی‌ درمانی را برای مدت زمان بیشتر یا کمتری دریافت کنند.

بعد از درمان سرطان معده می‌توانم عادی غذا بخورم؟

در صورتی که تحت عمل جراحی برای درمان سرطان معده قرار گرفته‌اید، بهتر است وعده‌های غذایی خود را در روز کوچک‌تر کرده و تعداد دفعاتی که غذا می‌خورید، بیشتر کنید. با گذشت زمان قادر خواهید بود که وعده‌های غذایی بزرگ‌تری را میل کنید.