بواسیر به انگلیسی hemorrhoid یا هموروئید یکی از بیماری‌های دستگاه گوارش است که باعث ایجاد زائده در قسمت خروجی مقعد میشود. در بواسیر ورید‌های ناحیه تحتانی راست‌روده و مقعد متورم و بزرگ میشود و کشیدگی دیواره این عروق باعث تحریک میشود. توجه داشته باشید که هموروئید در زنان باردار شیوع بیشتری دارد.
همچنین با افزایش سن احتمال ابتلا به هموروئید بیشتر میشود. گرچه هموروئید دردناک و ناخوشایند است، اما به‌راحتی قابل پیشگیری و درمان است. به دلیل اینکه هموروئید با گذشت زمان بدتر میشود، پزشکان پیشنهاد می‌کنند که به محض ظاهر شدن باید درمان شود. گاهی اوقات برای درمان بواسیر به دارو و عمل جراحی نیاز است.
هموروئید چیست؟
هموروئید یک بیماری است که با ورم و التهاب مویرگ‌های پشت مخملک پشت بازو به نام مرتبه هموروئید همراه است. این بیماری ممکن است باعث احساس درد، خونریزی، خارش و تنگی شدید شود. درمان هموروئید معمولاً به روش‌های غیر جراحی مانند تغییرات در رژیم غذایی، استفاده از داروها و درمان‌های خانگی شروع میشود، اما در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. برای درمان هموروئید، مهم است که بهترین روش‌های معالجه را با پزشک خود مشورت کنید.
علت بواسیر یا هموروئید چیست؟
در حالی که وجود هموروئید بازتابی از آناتومی طبیعی است، اکثر مردم و متخصصان مراقبت از هموروئید به عنوان یک یافته غیر طبیعی یاد می‌کنند، زیرا فقط زمانی که متورم می‌شوند و مشکل ایجاد می‌کنند، ظاهر می‌شوند. تورم بواسیر زمانی اتفاق می‌افتد که فشار در رگ‌های کوچکی که هموروئید را تشکیل می‌دهند افزایش می‌یابد و باعث متورم شدن و غرق شدن خون در آنها میشود. این باعث میشود اندازه آنها افزایش یابد که منجر به علائم میشود. افزایش فشار ممکن است ناشی از عوامل مختلف زیر باشد:
- رژیم غذایی کم فیبر و مدفوع با کالیبر کوچکتر باعث میشود که فرد هنگام اجابت مزاج به خود فشار بیاورد و فشار داخل رگ‌های خونی را افزایش دهد.
- بارداری با تورم هموروئید همراه است و احتمالاً به دلیل افزایش فشار رحم بزرگ شده روی رکتوم و مقعد است. علاوه بر این، تغییرات هورمونی با بارداری ممکن است ماهیچه‌هایی که از رکتوم و مقعد حمایت می‌کنند را ضعیف کند.
- نشستن طولانی مدت در توالت ممکن است فشار داخل رگ‌های خونی هموروئید را افزایش دهد.
عوامل موثر دیگر عبارتند از:
- چاقی
- اسهال (چه حاد و چه مزمن)
- سرطان روده بزرگ
- جراحی قبلی رکتوم
- آسیب نخاعی
علائم بواسیر
هموروئید شایع‌ترین علت شکایات مقعدی است. شایع‌ترین علائم بواسیر عبارتند از:
- خونریزی بدون درد از ناحیه مقعد
- خارش مقعد
- درد در ناحیه مقعد
- تورم
- احساس یک توده در مقعد
به یاد داشته باشید که خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع هرگز طبیعی نیست و اگرچه ممکن است ناشی از یک علت نسبتاً خوش خیم مانند هموروئید باشد، اما دلایل جدی‌تر می‌توانند باعث تهدید زندگی باشند. این موارد شامل خونریزی از زخم، دیورتیکولیت، بیماری التهابی روده و تومورها هستند. اگر خونریزی مقعدی رخ داد، مهم است که با متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید. این امر به ویژه در صورتی مهم است که فرد از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کند.
بواسیر چگونه بوجود میاد؟
اگرچه که انواعی از هموروئید مانند بواسیر پنهان، بواسیر پیشرفته، بواسیر طولانی مدت و بواسیر غیر خونی و خونی وجود دارد، اما در بیشتر موارد این بیماری به دلیل کشیده شدن یا تورم سیاهرگ‌های اطراف مقعد در اثر افزایش فشار در قسمت تحتانی راست روده ایجاد میشود. این اتفاق می‌تواند در اثر زور زدن در هنگام اجابت مزاج یا نشستن طولانی در سرویس بهداشتی ایجاد شود.
انواع هموروئید
هموروئید به دو نوع اصلی تقسیم میشود: هموروئید خارجی و هموروئید داخلی.
- هموروئید خارجی: در این نوع، گره‌ها یا مویرگ‌ها بیرون از بازو و در حدود پشت مخملک پشت بازو و در مرتبه مخملک مرکزی پشت بازو قرار دارند. ممکن است باعث درد، خونریزی و خارش شده و قابل رؤیت از طریق برخی از نشانه‌ها مانند خون در مواد مزاحم یا درخشش روی فراوری بدن برای فرورفتگی، ناراحتی و ایستادگی.
- هموروئید داخلی: در این نوع، مویرگ‌ها یا گره‌ها درون از بازو قرار دارند و از طریق اختصار افتاده ممکن است منجر به حک و درد شوند. این نوع هموروئید ممکن است از طریق نشانه‌های مانند خونریزی در بخاطر وجود خونریزی کاسه‌ای موضعی، درخشش روی فاکتور بدن برای افتراق، خون در مزاحم یا تلاش برای برخورد یا فراوری آنها معمولاً شناخته میشود.
تشخیص بواسیر یا هموروئید
تشخیص بواسیر یا هموروئید بر پایه علائم، علایم و بررسی‌های جسمانی تعیین میشود. برخی از روش‌های تشخیص بواسیر شامل موارد زیر میشود:
- بررسی فیزیکی: پزشک ممکن است با معاینه فیزیکی منطقه اطراف آنوس شما، از جمله بررسی مویرگ‌ها یا گره‌های آنال، تشخیص هموروئید برقرار کند.
- تاریخچه پزشکی: بر اساس شرح حال و تاریخچه پزشکی که شما ارائه می‌دهید، پزشک می‌تواند نوع و شدت هموروئید شما را تشخیص دهد.
- آنوسکوپی: برای بررسی ناحیه داخلی مستقیم آنوس، پزشک ممکن است از یک دستگاه به نام آنوسکوپ استفاده کند تا به صورت مستقیم مویرگ‌ها را بررسی کند.
- آنودهسونوگرافی: این روش تصویربرداری با فرکانس بالا برای تصویربرداری نفوذی از سونوگرافی نواری است که ممکن است برای تشخیص هموروئید داخلی استفاده شود.
نکته مهم: اگر احساس هر گونه علایمی مطمئنی مرتبط با هموروئید داشتید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب دریافت کنید.
اقدامات درمانی هموروئید چیست و بواسیر چگونه درمان میشود؟
در اکثر موارد، اقدامات ساده باعث کاهش علائم میشود، در حالی که هموروئید بدون درمان بهبود می‌یابد. با این حال، ممکن است بعضی داروها و حتی عمل جراحی مورد نیاز باشد:
- درمان‌های خانگی: با استفاده از اقدامات زیر می‌توانید علائم را برطرف کنید، هرچند که هموروئید را از بین نمی‌برند.
- کرم و پمادهای موضعی: کرم‌ها و شیاف‌های حاوی هیدروکورتیزون را می‌توانید بدون نسخه تهیه نمایید. همچنین می‌توانید از پدهای حاوی نارون کوهی یا مواد بی‌حسی بر روی پوست خود استفاده کنید.
- استفاده از کمپرسور آب سرد یا آیس پک‌ها: استفاده از آنا در ناحیه آسیب‌دیده به کاهش تورم کمک می‌کند.
- استفاده از حمام نشیمن(سیتز) آب گرم: حمام نشیمن یا لگن بهداشتی بر روی توالت فرنگی قرار می‌گیرد که باعث از بین رفتن علائم سوختگی و خارش میشود. می‌توانید آنها را از داروخانه تهیه نمایید.
- استفاده از دستمال توالت مرطوب: دستمال توالت خشک می‌تواند مشکل را تشدید کند.
- استفاده از داروهای مسکن و ضد درد: داروهای ضددرد مانند آسپرین، ایبوبروفن و استامینوفن ممکن است باعث کاهش درد و ناراحتی شوند.
- داروها: اکثر داروهای مصرفی در هموروئید را می‌توان بدون نسخه تهیه کرد که شامل پماد، پد و شیاف است. مواد فعال مانند هیدروکورتیزون و نارون کوهی جهت برطرف کردن خارش و درد شناخته شده هستند. در صورت بهبود نیافتن پس از یک هفته بعد از استفاده از داروها به پزشک خود مراجعه نمایید.
جراحی برای درمان بواسیر
افرادی که در درمان‌های دارویی و خانگی شکست خورده‌اند یا دارای هموروئید گرید 4 هستند؛ کاندید عمل جراحی برای درمان بواسیر متورم و تگ‌های پوستی بزرگ‌تر هموروئید خارجی می‌باشند. گزینه‌های مربوط به عمل جراحی عبارتند از:
- برداشتن هموروئید با جراحی لیزر یا هموروئیدکتومی با استفاده از چاقوی جراحی برای برش و برداشتن استفاده میشود.
- جایگزین دیگر هموروئیدکتومی با منگنه است که در آن یک تفنگ منگنه مخصوص برای برداشتن هموروئید قرار داده میشود و بافت را با حلقه‌ای از منگنه احاطه می‌کند تا ناحیه را ببندد و خونریزی را نیز کنترل کند.
هموروئید خارجی ترومبوز شده نشان می‌دهد که لخته‌ای در بواسیر ایجاد شده است که باعث درد قابل توجهی میشود. درمان شامل بریدن بواسیر برای برداشتن لخته و کاهش تورم است.
پیشگیری از بواسیر
بهترین راه برای پیشگیری از بواسیر، نرم نگه داشتن بافت مدفوع برای خروج آسان آن است. برای جلوگیری از بروز بواسیر و کاهش علائم آن به نکات زیر توجه کنید:
غذاهای سرشار از فیبر بخورید
بیشتر میوه، سبزیجات و غلات سبوس‌دار بخورید. با این کار مدفوع نرم شده و حجم آن بیشتر میشود و از کششی که می‌تواند باعث ایجاد بواسیر شود جلوگیری میشود. شما باید روزانه ۲۰ تا ۳۰ گرم فیبر مصرف کنید.
به مقدار زیاد مایعات بنوشید
هر روز شش تا هشت لیوان آب و مایعات دیگر (نه الکل) بنوشید تا بتوانید مدفوع را نرم نگه دارید.
مصرف مکمل‌های فیبر را در نظر بگیرید
مطالعات نشان داده است که مکمل‌های فیبر مانند پسیلیوم و متیل سلولز می‌توانند علائم کلی و خونریزی بواسیر را بهبود ببخشند. اگر از مکمل‌های فیبر استفاده می‌کنید، روزانه حداقل هشت لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید. در غیر این صورت، مصرف آنها می‌توانند باعث یبوست شده و شرایط شما را بدتر کنند.
